roztyty, czyli jaki?

roztyty, czyli jaki?
20.02.2011
20.02.2011
Jak określić kogoś, kto jest zazwyczaj chudy, ale roztył się, przytył albo utył – roztyty, przytyty i utyty? Kiedy np. chcę powiedzieć, że Russell Crowe w nowym filmie jest mocno… no właśnie, jaki? Nie chcę użyć określenia gruby, otyły czy korpulentny, bo znaczą one coś innego niż kogoś, kto utył i roztył się np. dla potrzeb roli filmowej. Słowa roztyty, przytyty i utyty znalazłem jedynie w słowniku wyrazów bliskoznacznych, zdefiniowane jako potoczne.
Słowa roztyty, przytyty i utyty słownik słusznie okraśla jako potoczne. Zakończenie -ty powinny mieć zasadniczo imiesłowy bierne, tworzone – jak wiadomo – od czasowników przechodnich, tymczasem np. roztyty pochodzi od nieprzechodniego roztyć się. Istnieją wprawdzie wyjątki, np. uśmiechnięty, ale jest ich prawdopodobnie za mało, abyśmy trzy słowa wymienione na początku tej odpowiedzi uznali za neutralne.
Powinno Pana zadowolić słowo roztyły o znaczeniu 'taki, który się roztył', zbudowane analogicznie do rozrosły 'taki, który się rozrósł'. Podaję przykład z Narodowego Korpusu Języka Polskiego: „Żadną zaś miarą nie można uwierzyć w zauroczenie – wciąż bardzo atrakcyjnej – Lee Curtis roztyłym, niemrawym i mrukliwym Aykroydem” (Gazeta Wyborcza).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego