W słowniku warszawskim (tom z 1909 roku) można znaleźć hasło rygoroza z definicją: „egzamina ścisłe dla otrzymania akademickiego stopnia doktora jakiejś umiejętności” i przykładem: „Przygotowywał się do rygorozów”; wskazano także łacińskie źródło tego słowa. W tym samym słowniku – do dziś nieocenionym ze względu na bogactwo słów – doktorant figuruje jako „kandydat do stopnia doktora, któremu pozostało jeszcze obronić rozprawy”. Gdyby dziś stosować tę terminologię, to doktorantami należałoby nazywać tylko tych uczestników studiów doktoranckich prowadzonych na polskich uczelniach, którzy mają za sobą egzaminy kierunkowe (rygoroza) i czekają tylko na obronę, rogorozantami zaś byliby ci – jeśli się trafnie domyślam – którzy się do takich egzaminów sposobią. A większość naszych doktorantów według tejże konwencji nie zasługiwałaby ani na miano doktoranta, ani nawet rygorozanta.
Najciekawszy wydał mi się przykład (z Kraszewskiego), który w ww. słowniku podano w haśle doktorant: „Wielu doktorów i doktorantów zgłaszało się do jej ręki”.