senior

senior

12.07.2024
12.07.2024

Szanowni Państwo,

chciałbym zapytać o Państwa opinię w sprawie użycia słowa senior w znaczeniu osoby starszej. Słowniki jak na razie nie podają takiego znaczenia, ale wydaje się, że upowszechnia się ono pod wpływem języka angielskiego. Czy należy zatem uznać je za kalkę językową i unikać, czy może wspierać użycie, bo w naszym języku brakuje chyba trochę „eleganckiego” określenia osoby starszej. Czym ewentualnie można by było zastąpić słowo senior?

Pozdrawiam serdecznie,

Marcin Masłowski

Rzeczownik senior został zapożyczony przez polszczyznę z łaciny w XVII stuleciu, por. łac. senior ‘starszy’ (stopień wyższy od przymiotnika senex/ senes ‘stary’). Występował i występuje nadal w różnych znaczeniach. Współcześnie jest również dość powszechnie stosowany w odniesieniu do osoby starszej wiekiem (w społeczeństwie, a nie tylko w rodzinie). W znaczeniu tym tworzy rozmaite kolokacje, por. np. klub seniora, spotkanie seniorów, wczasy dla seniorów. Wyrażenie wiek senioralny oznacza okres w życiu człowieka, który zaczyna się po 60.–65. roku życia, co wiąże się ze zmianą statusu społecznego (w tym wieku osoby przechodzą najczęściej na emeryturę i wycofują się z życia zawodowego).

Określenie: senior (por. też: senioralność, seniorstwo, senioralny itd.) jest rzeczywiście funkcjonalne, ponieważ obca forma nie wprost nazywa osobę niemłodą. Stanowi swoistą maskę, której nie mają wyrazy oparte na prasłowiańskim morfemie leksykalnym *starъ (w zn. ‘niemłody, stary’, także ‘silny, mocny, krzepki’), por. np. starość, stary, starzec, starzeć się czy starzenie. Forma senior jest również ekonomiczna, gdyż inne czy też – jak określa je korespondent poradni – bardziej „eleganckie” określenia mają charakter wielowyrazowych peryfraz, por. np. osoba w okresie późnej dorosłości.

Adam Wolański
zgłoś uwagę

Znaleziono w książkach Grupy PWN

Trwa wyszukiwanie...  
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego