skrośny

skrośny
29.11.2006
29.11.2006
Szanowna Poradnio!
Proszę o wyjaśnienie etymologii wyrazu skrośny, występującego w takich złożeniach jak: subsydiowanie skrośne (finanse), zniekształcenia skrośne (elektronika), składowa skrośna (statystyka), rzutowanie skrośne (informatyka). Czy jest synonim lub wyraz mu bliskoznaczny? Słowo skrośny nie występuje w korpusie języka polskiego.
Piotr, Gliwice
Słowo skrośny pochodzi od angielskiego cross-, używanego jako pierwszy człon wyrazów złożonych. Podaję przykłady z Wielkiego słownika angielsko-polskiego PWN: cross-compiler 'kompilator skrośny', cross-country (race) 'przełajowy (wyścig)', cross-cultural 'międzykluturowy', cross-disciplinary 'interdyscyplinarny', cross-town 'przecinający miasto', cross-pollination 'zapylenie krzyżowe', cross-examine 'w sądzie: zadawać pytania świadkowi strony przeciwnej; przenośnie: brać kogoś w krzyżowy ogień pytań'.
Jak widać, angielskie cross- jest tłumaczone różnie, rzadko jednak za pomocą słowa skrośny. W przykładach przez Pana wymienionych słowo to może mieć różne znaczenia, jest zresztą częścią terminów fachowych i objaśniane powinno być razem z nimi. Nie podejmuję się tłumaczyć każdego z nich, odpowiedzi trzeba szukać w słownikach specjalistycznych, ewentualnie w innych źródłach fachowych. Słowniki ogólne niewiele tu pomogą: Uniwersalny słownik języka polskiego PWN w ogóle nie zna słowa skrośny, a 50-tomowy Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny wydawnictwa Kurpisz objaśnia tylko znaczenie techniczne, ilustrowane przykładami, w których mowa o hartowaniu skrośnym (tzn. dogłębnym) i skrośnym rozkładzie temperatur.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego