skrzat

skrzat
6.09.2002
6.09.2002
Szanowny Panie Profesorze,
Chciałabym prosić o rozwiązanie problemu deklinacji wyrazu skrzaty w bierniku liczby mnogiej. Słownik Języka Polskiego PWN z 1985 r. pod red. prof. dr. M. Szymczaka podaje w bierniku jako poprawną formę skrzatów, podobnie jak Komputerowy słownik Multimedialny, natomiast Inny Słownik Języka Polskiego PWN z 2000 r. pod red. M. Bańko podaje formę skrzaty w bierniku liczby mnogiej. Która forma i dlaczego jest poprawna?
Z góry dziękuję za pomoc.
Danuta Podgórska
Szanowna Pani Danuto,
Istotnie słowniki nie są tu zgodne. Myślę, że wpływa na to kierunek skojarzeń autorów haseł. O małych duszkach skłonni jesteśmy raczej myśleć jak o stworzonkach, nie ludziach, i wtedy chętniej powiedzielibyśmy: „Widziałem jakieś skrzaty” (jak elfy, gnomy czy, w zasadzie, krasnoludki). Gdy, mówiąc skrzat, myślimy o małych dzieciach, brzdącach – możemy powiedzieć raczej: „Widziałem jakichś skrzatów” (jak brzdąców, maluchów) – choć tu może także pojawić się nacechowana forma bezosobowa „Widziałem jakieś brzdące, maluchy i skrzaty”.
Podsumowując: dopuśćmy (jak to czyni np. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego) obie formy jako poprawne, a raczej uznajmy wyraz skrzat za taki, który może odmieniać się męskoosobowo lub niemęskoosobowo.
Pozdrawiam –
Jerzy Bralczyk, prof., Uniwersytet Warszawski
W istocie skrzat w Innym słowniku języka polskiego jest dwurodzajowy, o czym świadczy odpowiedni symbol w zapisie gramatycznym na marginesie. Forma skrzaty podana w głownym łamie odnosi się do mianownika liczby mnogiej, biernik zaś, według tego słownika, brzmi skrzaty albo skrzatów.
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego