spoiler, spoilować i spoilerować

spoiler, spoilować i spoilerować

29.06.2023
29.06.2023

Ze zdziwieniem odkryłam, że słowa „spojler” nie ma (jeszcze?) w SJP PWN w znaczeniu „psuć zabawę, zdradzając zakończenie”. Czy mimo wszystko można użyć go w dość poważnym tekście? A jeśli tak, to jak brzmi czasownik (spojlować czy spojlerować) i jak wygląda poprawny zapis (j czy i).

Z góry dziękuję

Dorota

Rzeczownik spoiler (wariant pisowniowy: spojler) w znaczeniu ‘informacja ujawniająca jakieś elementy fabuły lub zakończenie filmu, serialu albo książki i psująca w ten sposób zabawę z odbioru danego utworu’ jest wyrazem potocznym. Zapożyczenie to – z uwagi na kryterium wystarczalności środków językowych (zapełnia lukę w zasobie leksykalnym polszczyzny) oraz ich ekonomiczność (jest krótkie i jednoznaczne) – coraz częściej jest używane m.in. w tekstach fachowych, popularyzatorskich i dziennikarsko-publicystycznych (dotyczących np. filmu i literatury), por. tytuły prasowe:

  • Spojler wszech czasów? Zakończenie „Sukcesji” zapisane było w historii sportu (sport.pl),
  • Uwaga spoiler, czyli jak „niechcący” można zepsuć oglądanie seriali (natemat.pl),
  • Weekendowa Bezsensja: 10 najpaskudniejszych spoilerów filmowych („Esensja”),
  • Wiedźmin bez spoilerów [Recenzja całego sezonu] (Filmawka.pl).

Ostrzeżenia typu: Uwaga: spojlery! czy Uwaga na spoilery pojawiają się na początku not poświęconych fabułom książek, filmów i seriali oraz recenzji tego typu utworów. Nie ma zatem przeciwwskazań, by użyć omawianego tu zapożyczenia w „dość poważymy tekście”.

Co się zaś tyczy form czasownikowych: obecnie w polszczyźnie konkurują dwie konstrukcje: spoilować (od ang. czasownika to spoil ‘niszczyć, psuć’) i spoilerować (od zapożyczonego z angielszczyzny rzeczownika spoiler). Obie formy czasownikowe mają swoje warianty pisowniowe z jotą: spojlować i spojlerować.

To, że tego rodzaju oboczności słowotwórcze funkcjonują w polszczyźnie, nie powinno nikogo dziwić. Mimo że rzeczownik mobbing zapożyczyliśmy wcześniej niż spoiler (w omawianym tu znaczeniu), to nadal w uzusie funkcjonują dwie równoprawne formy – mobbować i mobbingować.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego