spójnik czy partykuła?
23.03.2005
23.03.2005
U Szymborskiej znalazłem zdanie „Z tą brodą to bym pana nie poznała”. To_bym powinno być tu chyba napisane łącznie, bowiem zdanie znaczy „Gdyby pan nie miał tej brody, tobym pana poznała”. Wg słownika PWN to jest „spójnikiem występującym w części nadrzędnej zdań warunkowo-wynikowych, przyzwalających lub w zdaniach rozkazujących”. Dr Grzenia pisał, że to można by uznać za partykułę, ale nie rozumiem, na jakiej podstawie, i nigdzie nie spotkałem się z taką interpretacją.Zgadzam się z opinią dra Grzeni, że to w cytowanym zdaniu Wisławy Szymborskiej nie jest spójnikiem, niczego bowiem nie spaja. W tradycyjnej, a dziś szkolnej klasyfikacji wyrazów na części mowy nie ma innego miejsca dla takiego to niż klasa partykuł. Proszę zwrócić uwagę, że funkcją tego wyrazy nie jest łączenie zdań ani składników zdań, lecz uwydatnianie składnika zdania niosącego nową informację (tzw. rematu). Dokonana przez Pana transformacja zdania Szymborskiej na zdanie warunkowe nie może być argumentem, gdyż analogiczne to występuje w zdaniach, które identycznej transformacji nie dopuszczają, lecz pozwalają co najwyżej na bardzo ogólną parafrazę warunkową typu „Jeśli chodzi o X, to…”. Na przykład: „Jeśli chodzi o pana brodę, to z nią bym pana nie poznała”.
Mirosław Bańko, PWN
