sto samolotów

sto samolotów
8.01.2013
8.01.2013
Szanowna Redakcjo,
mam problem z następującym sformułowaniem: „dostępnych jest sto samolotów” czy „dostępne jest sto samolotów”? Poprawne są obie formy czy tylko jedna z nich i która? Zawsze w takich przypadkach zastanawiam się nad związkiem zgody między podmiotem a orzeczeniem i jak to się ma do pierwszej wersji?
Pozdrawiam serdecznie
Anna
Takie konstrukcje sprawiają kłopot, nie raz były już przedmiotem pytań kierowanych do naszej poradni. Jest to kłopot wynikający z nadmiaru, ponieważ obie konstrukcje są poprawne. Orzecznik raz dostosowuje się do rzeczownika („dostępnych… samolotów”), innym razem do liczebnika („dostępne… sto”). Czy stąd wynika, że za pierwszym razem traktujemy każdy z samolotów osobno, a za drugim odnosimy się do nich łącznie – nie wiem. Nie dostrzegam wyraźnej różnicy w znaczeniu.
Należy dodać, że gdyby zdanie mówiło nie o samolotach, lecz o pilotach (ogólnie: gdyby zawierało rzeczownik męskoosobowy), to z dwóch możliwości pozostałaby jedna, np. „Rannych zostało stu pilotów”. Także po przeniesieniu grupy orzeczenia na drugie miejsce, za grupę podmiotu, należałoby użyć tej tylko konstrukcji, z orzecznikiem w dopełniaczu, i to niezależnie od rodzaju gramatycznego rzeczownika, por. „Sto samolotów jest gotowych do startu”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego