szampan

szampan
6.09.2007
6.09.2007
Dzień dobry,
chciałam zapytać, które z poniższych zdań jest poprawne i dlaczego: „To najgorszy szampan, jaki kiedykolwiek piłem” czy „To najgorszy szampan, jakiego kiedykolwiek piłem”? Bardzo dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
Pytanie sprowadza się do tego, czy mówić pić szampan, czy pić szampana. Można i tak, i tak, co ma związek nie tylko z odmianą, ale i z łączliwością składniową tego wyrazu, por. pić TEN szampan, ale pić TEGO szampana.
Słowo szampan, choć nie oznacza istoty żywej, odmienia się i wchodzi w związki składniowe tak, jak rzeczowniki żywotne. Z gramatycznego punktu widzenia szampan po prostu jest żywotny, tak samo jak niektóre inne nazwy napojów alkoholowych lub ich porcji, por. pić rieslinga, sikacza, sznapsa, wypić strzemiennego, golnąć sobie kielicha.
Rzeczowników, które są gramatycznie żywotne, choć nie oznaczają istot żywych, mamy w polszczyźnie ponad 1000. Ich liczba stale rośnie, i to nieprzerwanie od XVI wieku. Wśród „nieżywotnych” rzeczowników żywotnych są np. nazwy grzybów (znaleźćć prawdziwka), tańców (zatańczyć oberka), samochodów (kupić fiata), jednostek monetarnych (wyjąć dolara) i wielu potraw (zjeść kotleta). Niektóre z nich mają po dwie formy biernika, jak choćby szampan, o który (którego) Pani pyta.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego