szyk członów w konstrukcjach biernych

szyk członów w konstrukcjach biernych
14.02.2005
14.02.2005
1) „Książka jest oprawiona w skórę”, „Książka oprawiona jest w skórę”.
2) „Dom zostanie zbudowany na skraju miasta”, „Dom zbudowany zostanie na skraju miasta”.
Czy wszystkie te zdania są poprawne? Czy orzecznik może poprzedzać słowo posiłkowe?
Pyta Pani o szyk członów w orzeczeniu imiennym, ale cytowane przykłady dotyczą tylko szczególnego rodzaju takich orzeczeń, mianowicie konstrukcji w stronie biernej. Zakładam więc, że o nie tu chodzi.
Otóż, ogólnie biorąc, poprawne są oba warianty szyku, przy czym raz częstszy jest ten ze słowem posiłkowym na początku, a raz ten z początkowym imiesłowem biernym. Frekwencja zależy przede wszystkim od wyboru słowa posiłkowego: jeżeli jest nim być, to szyk z początkowym imiesłowem biernym jest częstszy, a jeżeli zostać, to na odwrót, częściej na początku pojawia się słowo posiłkowe. Na przykład częściej spotykamy, przynajmniej w piśmie, formę budowane są niż są budowane, ale forma zbudowane zostały jest rzadsza niż zostały zbudowane. Myślę, że różnicę we frekwencji można by tłumaczyć tym, że być jest znaczeniowo puste, dlatego w konstrukcji biernej schodzi na dalszy plan, podczas gdy zostać niesie ze sobą pewne znaczenie, mianowicie informuje o dokonaniu się pewnego zdarzenia lub procesu, i dlatego częściej wymieniane jest na początku.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego