szyk członów w konstrukcjach biernych
2) „Dom zostanie zbudowany na skraju miasta”, „Dom zbudowany zostanie na skraju miasta”.
Czy wszystkie te zdania są poprawne? Czy orzecznik może poprzedzać słowo posiłkowe?
14.02.2005
14.02.2005
1) „Książka jest oprawiona w skórę”, „Książka oprawiona jest w skórę”.2) „Dom zostanie zbudowany na skraju miasta”, „Dom zbudowany zostanie na skraju miasta”.
Czy wszystkie te zdania są poprawne? Czy orzecznik może poprzedzać słowo posiłkowe?
Pyta Pani o szyk członów w orzeczeniu imiennym, ale cytowane przykłady dotyczą tylko szczególnego rodzaju takich orzeczeń, mianowicie konstrukcji w stronie biernej. Zakładam więc, że o nie tu chodzi.
Otóż, ogólnie biorąc, poprawne są oba warianty szyku, przy czym raz częstszy jest ten ze słowem posiłkowym na początku, a raz ten z początkowym imiesłowem biernym. Frekwencja zależy przede wszystkim od wyboru słowa posiłkowego: jeżeli jest nim być, to szyk z początkowym imiesłowem biernym jest częstszy, a jeżeli zostać, to na odwrót, częściej na początku pojawia się słowo posiłkowe. Na przykład częściej spotykamy, przynajmniej w piśmie, formę budowane są niż są budowane, ale forma zbudowane zostały jest rzadsza niż zostały zbudowane. Myślę, że różnicę we frekwencji można by tłumaczyć tym, że być jest znaczeniowo puste, dlatego w konstrukcji biernej schodzi na dalszy plan, podczas gdy zostać niesie ze sobą pewne znaczenie, mianowicie informuje o dokonaniu się pewnego zdarzenia lub procesu, i dlatego częściej wymieniane jest na początku.
Otóż, ogólnie biorąc, poprawne są oba warianty szyku, przy czym raz częstszy jest ten ze słowem posiłkowym na początku, a raz ten z początkowym imiesłowem biernym. Frekwencja zależy przede wszystkim od wyboru słowa posiłkowego: jeżeli jest nim być, to szyk z początkowym imiesłowem biernym jest częstszy, a jeżeli zostać, to na odwrót, częściej na początku pojawia się słowo posiłkowe. Na przykład częściej spotykamy, przynajmniej w piśmie, formę budowane są niż są budowane, ale forma zbudowane zostały jest rzadsza niż zostały zbudowane. Myślę, że różnicę we frekwencji można by tłumaczyć tym, że być jest znaczeniowo puste, dlatego w konstrukcji biernej schodzi na dalszy plan, podczas gdy zostać niesie ze sobą pewne znaczenie, mianowicie informuje o dokonaniu się pewnego zdarzenia lub procesu, i dlatego częściej wymieniane jest na początku.
Mirosław Bańko, PWN