toteż, ale bo też

toteż, ale bo też

9.10.2023
9.10.2023

Czy boteż w znaczeniu wzmocnionego, wynikowego bo można pisać łącznie na podobieństwo "toteż"? Wiem, że użył takiej pisowni Boy-Żeleński; google odsyła też do innych przykładów, które oceniam jako poprawne (inskrypcja nagrobkowa z 1800 r.).

Toteż, którym nadawca przyłącza zdanie zawierające informację wynikającą ze zdania poprzedzającego (= więc, zatem, przeto, a zatem), jest rzeczywiście wyrazem złożonym ze spójnika to i partykuły też. Połączenie to nastąpiło na gruncie polskim i jest poświadczone w zabytkach piśmienniczych pochodzących z pierwszej połowy XVII w. Jego pisownia jest skodyfikowana w słownikach ortograficznych. Tymczasem w pozostałych wypadkach, kiedy partykuła też następuje po spójniku lub innej partykule, obowiązuje nas pisownia rozdzielna. Niezależnie od tego, czy takie połączenie wprowadza człon podrzędny, czy też stanowi modyfikator w zdaniu pojedynczym (por. np. Że też musiałeś to zgubić!; Bo też musisz wszędzie zajrzeć!).

Wedle współczesnych reguł ortograficznych zapis łączny dotyczy tylko partykuł: -że, -ż, -li, -ć. Spójnik podrzędności bo może być wzmocniony za pomocą partykuły -ć, choć oczywiście takie połączenie będzie nacechowane archaicznie (por. np. Wstań z łóżka, boć przecież już późno).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego