tytuły szlacheckie w przekładzie

tytuły szlacheckie w przekładzie
9.10.2013
9.10.2013
Szanowna Poradnio,
W tekście, który tłumaczę, pojawiają się liczne tytuły. O ile dobrze rozumiem, pochodzą one od nazw posiadłości, np. markiz de Villena ma zamek w mieście Villena. Jak mam przetłumaczyć markiza de Cádiz, skoro Cádiz to w polskim uzusie Kadyks (markiz de, markiz Kadyksu, markiz kadyksański?)
Czy markiz de Villena i książę Medina-Sidonia w jednym tekście to nie jest niespójność?
Dorota
Hiszpańscy arystokraci dziedziczyli rozmaite tytuły lub też były one im nadawane przez władców. Jan Pacheco otrzymał tytuł markiza de Villena z rąk króla Jana II w 1445 r. Alonso Pérez de Guzmán el Bueno y Zúñiga odziedziczył tytuł księcia Medina-Sidonia w 1558 r. Wraz z tytułem szlachetnie urodzeni otrzymywali bądź dziedziczyli ziemie skupione wokół jakiegoś, zazwyczaj miejskiego, ośrodka władzy. Dlatego też tytuły arystokratyczne składają się z nazwy gatunkowej (typu: książę, markiz, hrabia) oraz nazwy geograficznej, pochodzącej od tegoż właśnie ośrodka miejskiego.
W toku historii niektóre tytuły arystokratyczne uległy spolszczeniu, inne nie (podobnie jak same nazwy geograficzne). Współcześnie mają więc one bardzo różny status. Obowiązkiem tłumacza jest rozpoznać nazwy przyswojone i podać je w spolszczonej – i jeśli zachodzi taka możliwość – także odmiennej formie, np. książę Escalony (oryg. duque de Escalona), książę Medina-Sidonia (oryg. duque de Medina Sidonia). W tych tytułach, które spolszczeniu nie uległy, po polsku podajemy nazwę gatunkową, nazwę geograficzną zaś pozostawiamy w oryginalnej formie poprzedzonej oryginalnym przyimkiem, np. markiz de Villena (oryg. marqués de Villena), hrabia de Xiquena (oryg. conde de Xiquena).
Spójność przekładu nazw własnych jest rzeczą ze wszech miar pożądaną, lecz nie zawsze jest do osiągnięcia. I nie jest to wina tłumacza. Nikogo nie będzie dziwiło, kiedy w biografii pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych będziemy w odniesieniu do niego używać spolszczonej formy Jerzy Waszyngton (oryg. George Washington), a o przyjacielu i sąsiedzie polityka pisać George William Fairfax.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego