urodziny

urodziny

16.05.2024
16.05.2024

Dzień dobry. Mam pytanie, czy słowo urodziny ma coś wspólnego etymologicznie z byciem, przebywaniem u rodziny?

Wyraz urodziny jest wzorowany na rzeczowniku imieniny od przedrostkowego czasownika urodzić (się), który został zapożyczony do języka polskiego z prasłowiańszczyzny, por. psł. *uroditi ‘rodzić; wydać plon (obfity)’. Ten z kolei powstał z prasłowiańskiej formy *roditi, *roďǫ (w zn. ‘wydawać na świat potomstwo, dawać płody, owocować’) przez dodanie przedrostka u-, który niesie ogólny sens doprowadzenia danej czynności do skutku, wyczerpania możliwości dalszej realizacji (por. prefiks u- w czasownikach typu: ugotować, ukończyć, umyć, upiec).

Omawiany tu rzeczownik NIE NALEŻY zatem do kategorii wyrazów pochodnych mających za podstawę słowotwórczą połączenie przyimka u z rzeczownikiem w dopełniaczu, jak w wypadku derywatów typu ubocze (← u boku) czy ustronie (← u strony).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego