voodoo czy wudu?

voodoo czy wudu?
2.06.2009
2.06.2009
Dzień dobry!
Czy można pisać voodoo, opisując religię, zwyczaje itp., skoro w słowniku jest wskazana pisownia polska – wudu? Spieram się o to z naszymi grafikami, według których angielska pisownia wygląda lepiej graficznie. Ja stoję na stanowisku, że powinno się pisać po polsku, jeśli istnieje takowa wersja. Bardzo proszę o zajęcie stanowiska w naszym sporze.
Z poważaniem
Łucja Matusiak
Nie ma obowiązku używania form spolszczonych, można je tylko zalecać. Jeśli słownik notuje obie i obie uznaje za poprawne, wybór należy do użytkowników. Ważne, żeby robić to konsekwentnie i w całej pracy stosować tę samą formę, albo oryginalną, albo spolszczoną. Voodoo występuje w tekstach nieporównanie częściej niż wudu, i to zarówno w tych sprzed 20 lat, jak i w wydawanych obecnie. Mimo że w słownikach i encyklopediach PWN wariant spolszczony wudu stawiany jest na pierwszym miejscu, to nic nie wskazuje na to, żeby ta forma miała wyprzeć angielską. Na nic się zda słownikarzom obstawanie przy spolszczeniu, jeśli użytkownicy zdecydują inaczej. Od dawien dawna np. istnieje spolszczona postać wyrazu jazz, ale konia z rzędem temu, kto znajdzie taki spolszczony zapis w publikacjach poświęconych tej muzyce.
Lidia Wiśniakowska, PWN
  1. 27.05.2009
    Słowo, o którym mówimy, ma związek z magią i duchami. W formie voodoo wygląda bardziej magicznie, lepiej więc harmonizuje ze swoim znaczeniem. Jeśli to mają na myśli wspomniani w pytaniu graficy, to należy się zgodzić z ich stanowiskiem.
    Red.
  2. 2.06.2009
    Vodou to – w ortografii haitańskiej – nazwa kultu pochodzenia afrykańskiego, w ramach którego inicjowani wyznawcy wpadają w trans i zostają owładnięci przez duchy/bogów. (Językiem haitańskim nazywam odmianę kreolskiego – a więc języka przez wieki jedynie mówionego – uznaną w Konstytucji Haiti z 1987 r. za język państwowy – jeden z dwóch, obok francuskiego – którego oficjalną ortografię haitańskie ministerstwo edukacji opublikowało 31 stycznia 1980 r.)
    Nowy słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego podaje pisownię spolszczoną wudu, która jest z naukowego – afrykanistycznego, językoznawczego, etnograficznego, religioznawczego – punktu widzenia niepoprawna. Haitańska (kreolska) nazwa vodou (pisownia francuska vaudou) wywodzi się bowiem – wbrew temu, co podaje z kolei Słownik wyrazów obcych PWN. Wydanie nowe (oprac. etymologii: Andrzej Bańkowski) – z wyrazu vodũ, który w języku Fonów (będącym właściwie dialektem języka ludu Ewe), zamieszkujących południowy Benin, oznacza ‘ducha’ lub ‘istotę boską’ (zob. np. http://en.wikipedia.org/wiki/Haitian_Vodou), w szczególności ‘odziedziczone po przodkach bóstwo opiekuńcze’ (Laënnec Hurbon: Les mystères du vaudou, Gallimard, Paris 1993, s. 14). Pisownia wudu przejęta została – błędnie – z języka angielskiego (voodoo), który etymologicznie nie ma tu nic do rzeczy, i – nie mniej błędnie, a na pewno niepotrzebnie – kojarzy kult z czarną magią (i właśnie jako rodzaj magii definiuje je w swoim haśle Słownik wyrazów obcych PWN. Wydanie nowe).
    Proponuję pisownię spolszczoną wodu – znaną z licznych polskich publikacji afrykanistycznych, etnograficznych i religioznawczych (zob. np. studium Mariana Skrzypka Wodu – „peryferyjna” religia Haiti w „Euhemerze”, 1984, nr 4, s. 69–82; przekład fragmentów monografii Alfreda Métraux Opętanie w wodu, przeł. Katarzyna Ławniczak [Leżeńska], „Dialog”, 1987, nr 9, s. 125–137; przekład fragmentów studium Louisa Marsa Atak opętania przez loa, przeł. Maria Zofia Berwid, „Dialog”, 1989, nr 9, s. 106-114; przekład ostatniego rozdziału monografii Mai Deren Jak opętała mnie Ezyli, przeł. Leszek Kolankiewicz, Maciej Tański, „Dialog”, 1989, nr 9, s. 115-125; Kultury Czarnej Afryki Zygmunta Komorowskiego, Ossolineum, Wrocław 1994, s. 84; Samba z bogami. Opowieść antropologiczna piszącego te słowa, Wydawnictwo KR, Warszawa 1995; Religie Afryki Stanisława Piłaszewicza, Wydawnictwa UW, Warszawa 2000, s. 337-338). A jeśli nie pisownię spolszczoną, to przynajmniej haitańską (kreolską) – zgodną z zalecaną tam ortografią: vodou.
    Leszek Kolankiewicz, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego