w Zachodniopomorskiem – raz jeszcze

w Zachodniopomorskiem – raz jeszcze
5.02.2002
5.02.2002
Odpowiedział Pan jednemu z internautów, że jest rzeczownik Zachodniopomorskie i przymiotnik zachodniopomorski. Ten pierwszy miałby oznaczać nazwę regionu. I tu mam wątpliwość: czy tego typu nazw regionów (odmienianych tak jak Zakopane) nie tworzy się jedynie od nazw miast: Krakowskie (w zn. 'Kraków i okolice'), Poznańskie etc.? Tutaj zaś nazwa regionu to Pomorze Zachodnie. Podobnie: mazowieckie // Mazowsze, wielkopolskie // Wielkopolska. Nie powiedziałabym więc: „W Mazowieckiem będzie jutro padać”, tylko „Na Mazowszu…” albo „W województwie mazowieckim…”.
Ale być może się czepiam ;-)
Serdecznie dziękuję za wyjaśnienie tej kwestii.
Nie powiedziałbym, że Pani „się czepia”, raczej – że jest Pani dociekliwa. Ta dociekliwość skłoniła mnie do dalszych poszukiwań, które jednak utwierdziły mnie tylko w dotychczasowym przekonaniu. W użyciu są nie tylko nazwy takie, jak Krakowskie, pokrewne nazwom miast (ale nie od nich pochodne, bo pochodzą od przymiotników: Krakowskie to nie 'Kraków i okolice', lecz 'ziemia krakowska'). Używa się też nazw, które się Pani wydają wątpliwe, jak Mazowieckie, Wielkopolskie i Małopolskie, a wiele przykładów ich użycia można znaleźć w prasie (np. w internetowym archiwum Gazety Wyborczej, niestety dostępnym tylko odpłatnie). Podobnie jak Pani powiedziałbym raczej „Na Mazowszu padało” niż „W Mazowieckiem padało”. Ale to inna kwestia, związana z wyborem synonimu, a o tym, po który synonimiczny wyraz sięgamy, decydują różne czynniki, m.in. chęć uniknięcia powtórzeń (skoro już było Mazowsze, to powiemy Mazowieckie) oraz styl wypowiedzi (Mazowsze jest stylowo neutralne, Mazowieckie jest oficjalne, dlatego częste w prasie, a niespotykane w języku potocznym).
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego