w terminie odwrotnym

w terminie odwrotnym

10.11.2020
21.06.2004

Mam następujące pytanie: czy poprawne jest określenie wykonać coś w terminie odwrotnym? W firmie, w której pracuję, taki zwrot jest używany do określenia zadań do wykonania natychmiast. Często jest to zapis na dokumencie jako polecenie służbowe.

Według Stylistyki polskiej Haliny Kurkowskiej i Stanisława Skorupki do cech stylu urzędowego należy stosowanie ustalonych formuł (często wzorowanych na konstrukcjach obcych) oraz wprowadzanie niezbyt zręcznych i niepotrzebnych nowotworów. Te kryteria omawiany zwrot spełnia, z tym że nie umiem wskazać bezpośredniego wzoru obcego, więc być może jest to stosunkowo nowa konstrukcja powstała na gruncie rodzimym.

Powstanie połączenia słów termin, dotyczącego czasu, i odwrotny, opisującego przestrzeń, widziałbym następująco:

  1. istniał od dawna w korespondencji handlowej, w innych realiach funkcjonowania poczty, zwrot odwrotną pocztą (niem. mit umgehender Post), co musiało oznaczać zarazem 'szybko, natychmiast';
  2. istnieją też urzędowe zwroty w trybie natychmiastowym 'natychmiast, od razu, od ręki' i niedawno utworzone, równie urzędowe w terminie natychmiastowym.

Omawiany zwrot mógł powstać w wyniku zmieszania tych i podobnych konstrukcji.

Doprawdy, jako klient lub petent musiałbym zapytać wprost: Kiedy?, gdyby wysłano mi następujące informacje: „Rury sprowadzamy ze składu w Niemczech w terminie 10–14 dni lub z magazynów naszych dystrybutorów w terminie odwrotnym” albo „Termin załatwienia sprawy: w terminie odwrotnym, jednak nie później niż w ciągu siedmiu dni od daty złożenia zawiadomienia lub zaświadczenia”.

Reasumując: bezsensowne, niezrozumiałe, zbędne.

Kreślę się z poważaniem.

Porada opublikowana: 21.06.2004

Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
  1. 10.11.2020

    My u nas w handlu również używany zwrotu odwrotnie i rozumiemy to raczej jako: „tak szybko jak to możliwe”. Takie rozumienie wydaje się być bardziej sensowne.

    Czytelnik
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego