zachowanie (się) konstrukcji
Dzień dobry,
proszę o komentarz w sprawie sformułowań „zachowanie konstrukcji” oraz „zachowanie się konstrukcji”. W literaturze przedmiotu związanej z budownictwem można spotkać obie formy. Niektórzy profesorowie budownictwa nie mówią o „zachowaniu się konstrukcji” tylko o „zachowaniu konstrukcji”, twierdząc, że „się” personifikuje konstrukcję.
Problem, o którym piszę dotyczy procesów fizycznych takich jak deformacje konstrukcji pod wpływem obciążenia, pękanie, zniszczenie itp.
Pozdrawiam
Forma zachowanie (się) stanowi tzw. odsłownik utworzony od czasownika zachować (się). Obecność zaimka zwrotnego się łączącego się z czasownikami lub innymi wyrazami odnoszącymi się do czynności nie zawsze musi wskazywać na to, że sprawca danej czynności jednocześnie jej podlega. Tak dzieje się wyłącznie w wypadku takich czasowników z się, w których to się można wymienić na siebie bez utraty sensu zdania, por. np. tata się myje → tata myje siebie. W takich sytuacjach podmiot wypowiedzenia jest zarówno wykonawcą, jak i odbiorcą czynności. Mówimy wówczas o takich zdaniach, że są w stronie zwrotnej. O takich kontekstach myśleli najprawdopodobniej profesorowie, którzy twierdzili, że „się personifikuje konstrukcję”. Tymczasem w czasowniku zachować się zaimek zwrotny nie wskazuje na czynność nakierowaną na podmiot. Nie da się tu wymienić się na siebie, por. konstrukcja zachowuje się stabilnie → *konstrukcja zachowuje siebie stabilnie.
Czasownik zachować się bardzo często występuje w kolokacji z rzeczownikiem konstrukcja w piśmiennictwie z zakresu inżynierii, por. np.
- Jak dotąd wszystko przebiega sprawnie i dobrze, a konstrukcja zachowuje się rewelacyjnie, wykazując nawet nieco większą sztywność.
- Konstrukcja zachowuje się nieliniowo, ale nie utraciła stateczności.
- Dopóki konstrukcja zachowuje się poprawnie i nie zmienia się jej funkcja użytkowa nadto, nie prowadzi się jej modernizacji, przebudowy czy nadbudowy, to nie ma potrzeby weryfikacji rozwiązań konstrukcyjnych i sprawdzania poziomu jej bezpieczeństwa.
- Jednym z typowych podejść obliczeniowych we współczesnej geotechnice jest w pełni nieliniowe modelowanie zachowania się podłoża, przy założeniu, że konstrukcja zachowuje się liniowo-sprężyście.
- W ten sposób częstotliwości drgań własnych i kształty drgań wskazują, jak konstrukcja zachowuje się pod obciążeniem dynamicznym.
Skoro w piśmiennictwie inżynierskim powszechnie stosuje się wypowiedzenia z czasownikiem zachować się w formie (nie: stronie) zwrotnej, to nie można uznać utworzonego od tego czasownika odsłownika zachowanie się za niepoprawne. Wypowiedzenia typu: Badanie wpływu obciążenia na zachowanie się konstrukcji nie są błędne.
