zawija?

zawija?
24.10.2007
24.10.2007
Chciałabym się dowiedzieć, jak prawidłowo wstawić znaki interpunkcyjne do poniższego zdania i czy istnieje kilka możliwości (jeśli tak, to jakie?). A także czy istnieje wyraz zawii lub zawiji (zastosowany w poniższym zdaniu) w znaczenie słowa 'zawieja': „Przy takiej zawii nie sposób zresztą na co dzień znaleźć miejsce gdzie by można po trochu odpocząć”.
Zdanie to wydaje mi się sztuczne, bo łączy słowo w fonetycznej formie gwarowej ze słowami i konstrukcjami właściwymi polszczyźnie oficjalnej, a nawet trochę kancelaryjnej. Wątpliwe jest również miejsce – lepiej byłoby miejsca, choć na co dzień rozbija ciąg składniowy i myślowy i trochę nas myli. Zawieja musiałaby trwać kilka tygodni, żeby sformułowanie „przy takiej zawii […] na co dzień…” miało sens. Również „po trochu odpocząć” jest nietypowe, a może i nieakceptowalne. Po trochu można coś zjadać, ale odpocząć można trochę, nieco. Przecinek w tym nieładnym zdaniu powinien być tylko jeden – przed gdzie.
Zawieja jako zawija może być wymawiana w gwarach południowomazowieckich, choć nie mam w tej sprawie pewności. Bardziej typowa dla polskich systemów gwarowych jest záwiéja, którą bez używania specjalnych znaków moglibyśmy zapisać jako zowiyja lub zowija. Nadmieńmy, że np. w gwarze podhalańskiej są też zupełnie inne wyrazy oznaczające śnieżną zawieruchę, na przykład fujawica, dujawica czy dujba.
Zawieję odmieniamy i piszemy jak aleję, a zawiję, jak żmiję czy rakiję, to znaczy według obecnych reguł w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej napiszemy (napisalibyśmy) zawii, a nie zawiji.
Dodajmy jako ciekawostkę, że w języku polskim notowany jest też pochodzący z języka arabskiego wyraz zawija, który oznacza 'budynek lub zespół budynków będący siedzibą muzułmańskiego bractwa religijnego, zwłaszcza bractwa sufich; tekke' (WSWO PWN). Odmiana i pisownia jak wyżej, z tym że w dopełniaczu liczby mnogiej słownik podaje dwie możliwości: zawij lub zawii.
Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego