zdania z się
czy istnieje jakaś zasada lub zalecenie dotyczące miejsca zaimka się, gdy w zdaniu stoją obok siebie dwa czasowniki, z których jeden jest zwrotny? Kilka przykładów: „Nie mogę się doczekać jego przyjazdu”, „To nie będzie się ciągnąć w nieskończoność”.
Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
Marek Piszczek
1.02.2010
1.02.2010
Szanowni Państwo,czy istnieje jakaś zasada lub zalecenie dotyczące miejsca zaimka się, gdy w zdaniu stoją obok siebie dwa czasowniki, z których jeden jest zwrotny? Kilka przykładów: „Nie mogę się doczekać jego przyjazdu”, „To nie będzie się ciągnąć w nieskończoność”.
Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
Marek Piszczek
Główna zasada dotycząca słowa się mówi, że nie powinien padać na nie akcent wyrazowy. Jeżeli mamy zamiar akcentować się, to powinniśmy je zamienić na siebie, sobie lub sobą.
Niezaleźnie od akcentu słowo się nie powinno stać na początku zdania głównego, np. „Się boi”. Może jednak otwierać zdanie składowe, por. „Nic nie mówi, bo się boi”.
Dwa sąsiadujące się zlewają się w jedno, np. zamiast „Jacek boi się się uśmiechnąć” mówimy „Jacek boi się uśmiechnąć”.
Są ponadto zalecenia o charakterze raczej stylistycznym niż gramatycznym, np. takie, aby nie używać się na końcu zdania i zamiast „Ona boi się” powiedzieć „Ona się boi”. Oczywiście ze zdaniem „Boję się” nic już zrobić się nie da, przesunięcie słowa się na początek jest blokowane przez jedną z wyżej wymienionych zasad.
Jeśli chodzi o wymienione przez Pana przykłady, to niczego nie można im zarzucić. W obu słowo się (nb. nie będące w nich wcale zaimkiem zwrotnym) znajduje się w dobrym miejscu. Mogłoby też znaleźć się po drugim czasowniku: „Nie mogę doczekać się jego przyjazdu”, „To nie będzie ciągnąć się w nieskończoność”.
Niezaleźnie od akcentu słowo się nie powinno stać na początku zdania głównego, np. „Się boi”. Może jednak otwierać zdanie składowe, por. „Nic nie mówi, bo się boi”.
Dwa sąsiadujące się zlewają się w jedno, np. zamiast „Jacek boi się się uśmiechnąć” mówimy „Jacek boi się uśmiechnąć”.
Są ponadto zalecenia o charakterze raczej stylistycznym niż gramatycznym, np. takie, aby nie używać się na końcu zdania i zamiast „Ona boi się” powiedzieć „Ona się boi”. Oczywiście ze zdaniem „Boję się” nic już zrobić się nie da, przesunięcie słowa się na początek jest blokowane przez jedną z wyżej wymienionych zasad.
Jeśli chodzi o wymienione przez Pana przykłady, to niczego nie można im zarzucić. W obu słowo się (nb. nie będące w nich wcale zaimkiem zwrotnym) znajduje się w dobrym miejscu. Mogłoby też znaleźć się po drugim czasowniku: „Nie mogę doczekać się jego przyjazdu”, „To nie będzie ciągnąć się w nieskończoność”.
Mirosław Bańko, PWN
