żółty ser czy ser żółty?

żółty ser czy ser żółty?
4.09.2012
4.09.2012
Żółty ser, biały serser żółty, ser biały. Czy są to formy równouprawnione? Z domu wyniosłem szyk z przymiotnikiem na pierwszym miejscu, takie formy wydają mi się naturalniejsze, jak się jednak okazuje, pod względem frekwencji przegrywają z tymi drugimi.
W Narodowym Korpusie Języka Polskiego żółty ser pojawia się częściej niż ser żółty, a biały ser częściej niż ser biały. Na polskich stronach WWW jest na odwrót, co sugeruje, że względna frekwencja nazw, o które Pan pyta, zależy od rodzaju wypowiedzi. Ogólnie biorąc, postpozycja przymiotnika jest charakterystyczna dla terminów naukowych, nazwa ser żółty brzmi więc tak, jakby ją wyjęto z podręcznika, podczas gdy nazwa żółty ser – tu zgadzam się z Panem całkowicie – brzmi naturalniej. Przykłady takie nie są rzadkością, por. bez czarny (w książkach z zakresu botaniki) i czarny bez (w języku ogólnym), por. też borówka czarna (nazwa fachowa) i czarna jagoda (nazwa potoczna, używana w większej części naszego kraju).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego