zrosty czy czasowniki rozdzielnie złożone?

zrosty czy czasowniki rozdzielnie złożone?
12.12.2007
12.12.2007
Dzień dobry!
Chciałbym zapytać, czy czasowniki lekceważyć i zadośćuczynić (być może jeszcze inne, podobne) można zaliczyć do gramatycznej kategorii czasowników rozdzielnie złożonych (analogicznie do niemieckich vorstellen, ausgeben itp.).
W polskiej tradycji językoznawczej nie ma klasy czasowników rozdzielnie złożonych. Oczywiście można by ją wprowadzić dla kilku wyrazów, ale chyba nie warto. W niemieckim czasowniki typu vorstellen czy ausgeben tworzą ogromną klasę ze ściśle określonym szykiem przedrostka w zdaniu i ze specyficznym imiesłowem. Jest to więc podklasa fleksyjna, łatwa do wyznaczenia ze względu na wymagania składniowe.
Wymienione przez Panią/Pana czasowniki polskie to raczej klasyczne przykłady zrostów słowotwórczych z dowolną pozycją składniową członu lekce czy zadość. Łatwiej zrozumieć odrębność tych konstrukcji, łącząc je w jedną grupę ze zrostami typu Rzeczpospolita czy wiarygodny, niż tworzyć klasę czasowników rozdzielnie złożonych.
Notabene jest więcej kategorii zaobserwowanych w językach obcych, które próbowano wprowadzać do polszczyzny, ale językoznawcy uznali, że przyniosłoby to więcej zamieszania niż korzyści. Można by np. widzieć rodzajniki zamiast zaimków w potocznym użyciu wyrazów ten, ta, to czy czas przeszły perfektowy w konstrukcji mieć posprzątane mieszkanie.
Marek Łaziński, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego