To ciekawe
Zebraliśmy tu różne ciekawostki językowe z niemal wszystkich dziedzin języka. W tym miejscu dowiesz się czegoś, co Cię z pewnością zainteresuje.
To ciekawe
-
BRONIĆBronić zazwyczaj wymaga dopełniacza: żołnierze bronią miasta, nie miasto, ktoś może bronić swoich racji, nie swoje racje.
- BRYZA
-
BRZOZA„ (...) drzewo leśne, nieco większej, jak śrzedniej wysokości” – pisał o brzozie Linde, cytując XVIII-wieczny podręcznik botaniki. Autor pierwszego słownika polszczyzny często wolał przytoczyć urywek cudzego tekstu niż samodzielnie objaśniać wyraz (może jako cudzoziemiec z urodzenia, pół-Niemiec, pół-Szwed, nie czuł się kompetentny).
-
Brzydkie kaczątkoCzyli: młoda, nieładna, budząca współczucie osoba. Brzydkie kaczątko w bajce Andersena wyrosło na pięknego łabędzia, co dodaje otuchy wszystkim brzydkim kaczątkom.
- BUKSZPAN
-
BULWERSOWAĆ to tyle co wzburzać, podniecać. Ciągle zbyt często używa się tego słowa, przez co wypowiedzi stają się pretensjonalne.
-
Burza mózgówCzyli: burzliwa, nieskrępowana dyskusja, która ma wyłonić najlepsze pomysły. Wiara, że najlepsze pomysły mogą wziąć się raczej z chaosu niż z porządnego, zaplanowanego przedstawienia racji, sama wydaje się produktem myślenia bezładnego.
-
BUTONIERKAButonierką niektórzy nazywają kieszonkę z przodu marynarki, dowody na to można znaleźć nawet w literaturze, por. „Jest tego tyle, że wystarczyłoby na uszycie krawata oraz dwu chustek do butonierki”
-
Być oczkiem w głowieCzyli: być ulubieńcem, przedmiotem starań i troski. Dbamy o oczy, są dla nas szczególnie cenne. Mamy je oczywiście w głowie, poza głową nas już raczej nie interesują.
-
Być solą w okuCzyli: przeszkadzać, być uciążliwie niewygodnym. Sól ziemi to najważniejsza, najbardziej potrzebna część ludzkości. Prawdziwa wąska elita. Najlepsi z najlepszych.
-
Być w siódmym niebieCzyli: czuć się szczęśliwym, czuć się błogo. Według żydowskiej, ale także i muzułmańskiej kosmografii nieb jest właśnie siedem, a ostatnie jest siedzibą Jehowy (ewentualnie Allacha).
-
CAŁKACałka to słowny wynalazek Jana Śniadeckiego, uczonego i reformatora nauki w Polsce w okresie oświecenia. W taki sposób spolszczył on używany wcześniej w wielu krajach termin integral, pochodzący od łacińskiego przymiotnika integer ‛całkowity’.
-
CAPPUCCINOCappuccino po włosku znaczy ‛kapucyn’, gdyż kolor tej kawy przypomina barwę kapucyńskich habitów.
-
CEDZIĆCedzić słowa, cedzić przez zęby itp. to przykłady licznych metafor dotyczących czynności mówienia, por. gęgać, grzmieć, drzeć gębę, mydlić oczy, piać z zachwytu, pleść trzy po trzy, rzucać słowa na wiatr, strzępić język i wiele innych.
- CEL
-
CHAŁTURAChałtury nie ma w pierwszym tomie Słownika języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego (1958 r.), uwzględniono ją dopiero w późniejszym o 11 lat suplemencie.
-
CHATEŃKAChateńka, chatka, chatynka – trzy zdrobnienia od jednego rzeczownika to wcale nie jest liczba rekordowa.
-
CHIŃCZYKGra planszowa znana w Polsce pod nazwą chińczyk wcale nie pochodzi z Chin.
-
CHLEBChleb – jedno z ważniejszych słów, a zarazem nazwa jednej z potrzebniejszych nam rzeczy. Etymologowie spierają się o jej pochodzenie.
-
Chłopiec do biciaCzyli: ktoś, na kogo można zwalić winę, a on nie zaprotestuje; taki ofiarny kozioł. W XVII wieku na angielskim dworze królewskim był to specjalny urząd – taki chłopiec był bity zamiast królewicza, gdy ten zawinił.
