Błędy wymowy

Błędy wymowy

4.04.2023
4.04.2023

Dlaczego błędy z pisaniem i nawet mówieniem „-ą” zamiast „-om” są w ostatnich latach tak częste: „daj to kolegą” zamiast „daj to kolegom”? Czy wymowa tych końcowek się uwspólniła? Może to błędy hiperpoprawności generowane przez polonistów? Nie wydaje mi się żeby to była kwestia nieuctwa, znam ludzi inteligentnych, którzy nie mają ogólnie problemu z polszczyzną, a tu się wykładają.

Powiązane pytanie: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/ptakom-chlebom;16393.html

Przywołane w pytaniu błędy w wymowie trudno tłumaczyć niedostatecznym zróżnicowaniem fonetycznym czy też jakimikolwiek wyrównaniami analogicznymi na poziomie fleksji. Żadne z tych zjawisk nie zachodzi. Samogłoska zapisywana jako ą – jeśli występuje na końcu wyrazu – powinna być wymawiana jako [oũ̯] z wyraźnym nosowym brzmieniem, por. – [i ̯oũ̯]. Wszelka wymowa typu: [idom], [robio], [mojoł] jest błędna.

Samogłoska oznaczana w piśmie jako ą jest w polszczyźnie wymawiana jako [om], ale tylko przed głoskami [p, b], np. kąpiel – [kompi ̯el], rąbać – [rombać], trąba – [tromba]. Nigdy jednak nie dzieje się to w wygłosie, czyli na końcu wyrazu.

Omawiane tu błędy można zapewne tłumaczyć pewną niechlujnością wymowy, ewentualnie mieszaniem się kontekstów fonetycznych, w których powinno wystąpić [oũ̯], a w których [om].

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego