Gościni

Gościni

17.11.2023
13.12.2021

Szanowni Państwo,

chciałabym ponowić temat poprawności językowej wyrazu gościni. Od ostatniego wpisu w poradni o tym słowie minęło dziesięć lat. Czy gościni zagościła w polszczyźnie oficjalnej? Jak postrzegać tę żeńską formę? Czy jest ona w jakikolwiek sposób nacechowana? Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź. 


Z wyrazami szacunku

KR

Szanowna Pani,

istotnie, ostatnia porada (w naszej poradni) na temat słowa gościni pochodzi z 2011 roku. Jej autor, prof. Mirosław Bańko pisał o nim dość przychylnie, zaznaczając jednak, że słowo to jeszcze nie upowszechniło się w języku oficjalnym.

Obecnie pojawia się ono w przekazach medialnych o wiele częściej niż 10 lat temu, a to zapewne dlatego, że coraz bardziej się z nim oswoiliśmy. Oczywiście, nie znajdziemy go w pismach prawicowych, ale też wyszło poza krąg mediów wyłącznie lewicowo-liberalnych. Powoli (bardzo powoli) staje się słowem neutralnym, tzn. nienacechowanym dyskursywnie, niezdradzającym poglądów nadawcy. Myślę, że dzieje się tak nie tylko z powodów światopoglądowych, lecz także ze względu na funkcjonalność. Otóż forma żeńska słowa gość okazuje się potrzebna w takich zdaniach, w których należałoby ją umieścić w pozycji podmiotu. O ile bowiem zdanie Moim gościem jest pani Anna jest poprawne gramatycznie, o tyle już użycie formy męskiej (gość) jest niemożliwe, gdy ma ona być podmiotem. Niepoprawne (i dziwaczne) bowiem są zdania: Mój gość powiedziała i Moja gość powiedziała, a zdanie Mój gość powiedział odnosi się do mężczyzny. Część z nas posługuje się słowem gościni (oraz innymi feminatywami) niezależnie od tego, co sądzi o potrzebie zachowania symetrii płci w języku, gdyż jest ona funkcjonalna, daje możliwość wyrażenia treści, której nie wyrazi forma męska.

A oprócz tego gościni jest słowem utworzonym poprawnie, o czym zresztą pisał w swej poradzie prof. Mirosław Bańko.


Łączę pozdrowienia

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
  1. 12.08.2023

    Dzień dobry, z zainteresowaniem przeczytałem oba wpisy nt. neologizmu gościni i nadal zastanawiam się, dlaczego zdecydowano się tworzyć i propagować nowe słowo, gdy jeszcze Brueckner w swoim słowniku etymologicznym odnotowuje formę żeńską „ta gościa” (skądinąd istniała też w polszczyźnie forma nijaka „to gościę”). Słowo gościni może i jest poprawnie utworzone, ale gościa jest zdecydowanie bardziej naturalne.

    Z najlepszymi pozdrowieniami

    Maciej Denkowski
  2. 17.11.2023

    Tyle tylko że to słowo nie jest nowe. Hasło „gościni” jest w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I: A-G, Warszawa 1900–1927, s. 884

    Marcin Kierus
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego