naraz/ na raz raz jeszcze
Bardzo dziękuję za pomoc.
9.04.2020
9.04.2020
Chciałabym raz jeszcze wrócić do kwestii rozróżnienia naraz/na raz. Bardzo dziękuję za poradę z 20 marca. Jednak w takim razie wyjaśnienia wymaga hasło w „Wielkim słowniku ortograficznym”, w którym jest wyraźnie napisane: „na raz = na jeden raz, za jednym zamachem”. Uprzejmie proszę o pomoc, jak to pogodzić z poprzednią poradą. Jak w tym kontekście prawidłowo zapisać np. jeść trzy paluszki na()raz, za dużo pytań na()raz, nie próbuj zapoznać się z wszystkimi na()raz? Bardzo dziękuję za pomoc.
Trudno mi komentować zapisy w WSO. Nie wiem, czym kierował się autor słownikowego opracowania haseł naraz i na raz. W swojej poprzedniej odpowiedzi [https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/naraz-kontra-na-raz;20084.html] szczegółowo przeanalizowałem znaczenia omawianych tu form i wynikające z tych znaczeń różnice w pisowni. Swoje wyjaśnienia oparłem na analizach haseł w słownikach języka polskiego oraz analizach korpusowych. Są one zakresowo dużo szersze i precyzyjniejsze niż te, które znajdujemy w słowniku ortograficznym.
Z przedstawionych przeze mnie informacji jednoznacznie wynika, że w 99,9% sytuacji w przywołanych w pytaniu wyrażeniach/frazach zapiszemy naraz łącznie, por.
Jadł trzy paluszki naraz. (= przeżuwał w ustach trzy paluszki jednocześnie)
Zadawał za dużo pytań naraz. (= formułował za dużo pytań jednocześnie, razem)
Nie próbuj zapoznać się z wszystkimi naraz. (= nie próbuj się zaznajomić ze wszystkimi jednocześnie, razem)
Oczywiście, mogę sobie wyobrazić kontekst, w którym omawiany tu element będzie zapisany rozdzielnie, por. np.
Jadł trzy paluszki na raz. A na dwa popijał je sześcioma łykami coli. (= ktoś na komendę „raz” jadł trzy paluszki, a na komendę „dwa” popijał sześcioma łykami coli)
Te trzy paluszki rybne masz na raz. Trzeba je koniecznie zjeść, bo jutro kończy się ich data przydatności do spożycia. (= trzy paluszki rybne mają być zjedzone na jeden raz, czyli nie na dwa lub więcej razy)
Z przedstawionych przeze mnie informacji jednoznacznie wynika, że w 99,9% sytuacji w przywołanych w pytaniu wyrażeniach/frazach zapiszemy naraz łącznie, por.
Jadł trzy paluszki naraz. (= przeżuwał w ustach trzy paluszki jednocześnie)
Zadawał za dużo pytań naraz. (= formułował za dużo pytań jednocześnie, razem)
Nie próbuj zapoznać się z wszystkimi naraz. (= nie próbuj się zaznajomić ze wszystkimi jednocześnie, razem)
Oczywiście, mogę sobie wyobrazić kontekst, w którym omawiany tu element będzie zapisany rozdzielnie, por. np.
Jadł trzy paluszki na raz. A na dwa popijał je sześcioma łykami coli. (= ktoś na komendę „raz” jadł trzy paluszki, a na komendę „dwa” popijał sześcioma łykami coli)
Te trzy paluszki rybne masz na raz. Trzeba je koniecznie zjeść, bo jutro kończy się ich data przydatności do spożycia. (= trzy paluszki rybne mają być zjedzone na jeden raz, czyli nie na dwa lub więcej razy)
Adam Wolański
