Szanowni Państwo,
mam wątpliwości dotyczące odmiany pewnego rodzaju imion i nazwisk słowiańskich. Pytanie zadam na przykładzie… No właśnie: dlaczego na przykładzie Karela Čapka, a nie Karla Čapka? Z powodu analogii do polskiego Karola? Ale przecież w czeskim imieniu pojawia się samogłoska e, więc chyba raczej powinniśmy imię Karel odmieniać tak jak Marek: Marek – bez Marka, Karel – bez Karla. Czy jestem w błędzie?

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Pozdrawiam serdecznie
Czytelniczka

Często spotykam tytuły prac humanistycznych ułożone następująco: Karla Poppera koncepcja prawdy. Taki styl wydaje mi się manieryczny i napuszony. Może jednak jest poprawny? Stanowczo wolę prostszy szyk: Koncepcja prawdy Karla Poppera. Czy istnieją jakieś zasady w tej kwestii?
Proszę o opinię
Aleksandra Kowal

"Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
J.B.

Jaka jest poprawna pisownia „przypowieść o miłosiernym Samarytaninie” czy „przypowieść o miłosiernym samarytaninie” w przypadku cytowania z Biblii? Czy obie formy można uznać za poprawne ze względu na wariantywność pisowni frazeologizmów?