Z-prawem-co-dnia
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • co i rusz
    15.02.2015
    15.02.2015
    Dzień dobry!
    Bardzo proszę o opinię na temat poprawności wyrażenia co i rusz. Czy należy je, podobnie jak co i raz według słowników poprawnościowych, traktować jako błędne?
    Serdecznie pozdrawiam
    Mira
  • Rób, co chcesz
    12.06.2015
    12.06.2015
    Dzień dobry,
    w poradzie z dn. 26.04.2008 r. pojawiła się informacja, że przed frazami czego chcesz, co chcesz, kim chcesz nie stawia się przecinka, nawet jeśli zdanie zawiera dwa czasowniki. W Tangu Mrożka pada zdanie: „My twardo wywalczyliśmy sobie te prawa i jeżeli dzisiaj możesz sobie robić z babcią, co chcesz, to dzięki nam”. Czy przecinek jest tu postawiony błędnie, czy też zasada ta nie zawsze ma zastosowanie?
    Dziękuję
  • problemy z małymi i wielkimi literami
    24.10.2005
    24.10.2005
    Witam. Proszę o wyjaśnienie użycia dużej lub małej litery. Słownik ortograficzny podaje np. sobór trydencki, Sobór Watykański II, a jak zapisać sobór watykański bez II? A sobór watykański I, sobory konstantynopolitańskie (cztery), wymieniane osobno? Angielski tytuł w Słowniku ortograficznym brzmi sir, ale przy nazwiskach już Sir Hadfield, Sir Hillary. Czyli kiedy używać sir, skoro rzadko występuje on bez nazwiska? Dlaczego pałac Krasińskich, Pałac Staszica, pałac Łazienkowski, Pałac Elizejski?
    M.D.
  • Wyrażenia słowne z półpauzą

    6.01.2024
    6.01.2024

    Droga Poradnio,

    czy zapis „tydzień-dwa” w poniższym tekście należałoby uznać za błędny? Pozwoliłam sobie zajrzeć do Korpusu; analogiczne zestawienia pisane są częściej z przecinkiem, rzadziej właśnie z łącznikiem. Jest to tłumaczenie dialogu; oryginał w języku angielskim podaję poniżej.

    „Tydzień-dwa i pewnie będzie tu zima, że ho-ho. Wzięło i zasypało ci chatę rok temu na prawie miesiąc, nie?”

    „Winter be here in a week or two, I reckon. You was snowed in near a whole month last year, wasn’t you?”

    Wydaje mi się, że zapis z łącznikiem można by uznać za dopuszczalny i w sytuacji tłumaczenia takiej „łamanej” angielszczyzny być może nawet bardziej adekwatny.

    Dziękuję za pomoc!

  • po dziś dzień a w dniu dzisiejszym

    10.12.2022
    10.12.2022

    Czym różni się wyrażenie „po dziś dzień” od wyrażenia „w dniu dzisiejszym”, czy to pierwsze jest poprawne a drugie uznaje się za zło konieczne języka urzędowego?

  • skracanie nazw dni tygodnia i miesięcy
    4.04.2007
    4.04.2007
    Witam,
    jak w systemach komputerowych powinny być wyświetlane skróty nazw dni tygodnia i miesięcy? W różnych systemach komputerowych jest to różnie, stosuje się skróty różnej długości, a nawet pisownię dużymi literami. W angielskich wersjach używa się trzech pierwszych liter. Czy podobną zasadę można wprowadzić w polskich wersjach i będzie to do zaakceptowania z punktu widzenia poprawności językowej?
    Pozdrawiam,
    Grzegorz Darul
  • na dzień dzisiejszy
    19.12.2001
    19.12.2001
    Dzień dobry.
    Mam wątpliwości, wręcz prawie pewność, że określenie: na dzień dzisiejszy, jest niewłaściwe. Słyszę je jednak codziennie, zwłaszcza w wypowiedziach do mikrofonu (RiTV). Wówczas odnoszę wrażenie, że to właśnie ten mikrofon powoduje, iż ludzie nieprzywyczajeni doń, nagle zaczynają wstydzić się swojego potocznego języka. I co wtedy robią? Otóż kombinują, jak by upiększyć swą wypowiedź, uczynić ją bardziej mądrą, dostojną. Tak Ja (językoznawca się znalazł) NA DZIEŃ DZISIEJSZY widzę przyczyny powszechnego stosowania powyższego zwrotu. Proszę Szanowną Redakcję o opinię, życząc przy tej okazji wesołych Świąt.
  • zapis daty

    21.06.2009
    21.06.2009

    Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak należy rozumieć zasady urzędowe, o których wspomniano w tekście dostępnym na Państwa stronie, pod adresem https://sjp.pwn.pl/zasady/341-87-5-Kropka-w-pisowni-dat;629747.html. W całej korespondencji wychodzącej z mojej spółki posługujemy się konwencją zapisu daty 0000-00-00 (rok-miesiąc-dzień), czy jest to błędne?

  • Symbol paragrafu i wyróżnienia tytułów aktów prawnych
    20.02.2019
    20.02.2019
    Jak prawidłowo zapisywać (i składać) formuły z tekstów prawniczych? Czy po symbolu § stawiać spację przed liczbą? Po skrócie art. to robimy, przed paragrafem tego artykułu też. Jak z pochylaniem i wielkimi literami w nazwach ustaw, rozporządzeń i kodeksów? Należy je odmieniać czy zostawiać np. „w ustawie Prawo o ruchu drogowym”? Czy dobrze kojarzę, że nie jest to nigdzie jednoznacznie określone?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego