umowny
  • Arbitralny
    5.09.2018
    5.09.2018
    Słowo arbitralny definiowane jest jako ‘bezkompromisowy, narzucony bez możliwości sprzeciwu’; ma wydźwięk, zdaje się, negatywny.
    Często spotykam się z nim w pracach dotyczącej statystyki w znaczeniu ‘umowny, konwencyjny’, na przykład w odniesieniu do: wartości prawdopodobieństwa, parametru („Analiza danych […]” Zięby), progu, przedziału ufności (Google), tj. wartości liczbowych ogólnie przyjętych, ustanowionych na drodze porozumienia.
    Czy takie użycie należałoby uznać za element naukowego żargonu?
  • Język nowożytny, czyli jaki?

    20.07.2021
    20.07.2021

    Szanowni Państwo,


    zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie popularnego w edukacji pojęcia "język nowożytny". Pojawia się w wymaganiach szkolnych oraz uniwersyteckich, lecz nie udało mi się na stronie żadnej szkoły czy uniwersytetu znależć definicji czy wykazu języków uznawanych za nowożytne.

    Pamiętam, że uniwersytet, na którym studiowałam wyróżniał języki starożytne (np. greka), nowożytne (np. chiński) oraz inne - ani starożytne, ani nowożytne (np. arabski).


    Z wyrazami szacunku,

    Zuzanna

  • Zagadkowy buchalteryjny
    12.01.2018
    12.01.2018
    Szanowni Państwo,
    W jednym z artykułów w Wikipedii dotyczącym chemii natrafiłem na następujące zdanie: „Przy rozpisywaniu reakcji redoks na poszczególne akty utleniania i redukcji, tradycyjnie stosuje się znak «=» dla podkreślenia, że akty te są tylko zapisem «buchalteryjnym» i nie symbolizują realnie występujących reakcji elementarnych”.
    Zastanawiam się, czy zasadne jest tutaj użycie przymiotnika buchalteryjny i czy można go uznać za synonim przymiotnika umowny.
    Z poważaniem
    DZ
  • błędy mniejsze i większe
    24.09.2008
    24.09.2008
    Pytanie brzmi: jak dzielimy błędy ortograficzne? Czy wszystkie są równe, czy istnieje podział na błędy I i II stopnia? Jeśli istnieje podział na błędy rażące (I stopnia) i inne, to proszę o ich konkretne wymienienie. W szkole niestety wszystko traktuje jako błąd: kropka czy przecinek jest tak samo oceniana jak źle napisane słowo, u zamiast ó itp.
    Bardzo proszę o najprostszą odpowiedź, ewentualnie wskazanie źródła, na które się można powołać.
    Z poważaniem,
    Jerzy Wojciechowski
  • Brak przecinka przy okoliczniku

    29.10.2023
    29.10.2023

    Dzień dobry Szanowni Państwo. Bardzo mnie ciekawi reguła według której stoi przycinek w tym zdaniu. Dziękuję.

    „W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody” (z internetu).

  • Chippewas, Chipewyan, Czipewejowie, Czipewianie, Czipewejanie
    24.10.2016
    24.10.2016
    W polskiej literaturze, niestety także naukowej, dwa zupełnie różne ludy tubylcze Ameryki Północnej, Chippewas i Chipewyan, bywają tłumaczone w ten sam sposób: jako Czipewejowie. W istocie Czipewejowie powinno odnosić się wyłącznie do Chippewas, którzy nie mają nic wspólnego z Chipewyan. Czy warto próbować spolszczać Chipewyan? Jeśli tak, to czy np. Czipewianie z punktu widzenia polskiego słowotwórstwa byłoby wersją poprawną? Jak wyglądałaby wtedy liczba pojedyncza – Czipewianin?
  • Dziewczyna czy dziewczynka?

    23.05.2021
    23.05.2021

    Czy 12-letnie dziecko płci żeńskiej można nazwać dziewczyną, czy jednak lepiej byłoby pozostać przy określeniu dziewczynka? Tłumaczę opowiadanie z języka angielskiego i zastanawiam się, na którą formę się zdecydować.

  • etapy w rozwoju polszczyzny
    18.04.2005
    18.04.2005
    Jakie możemy wyróżnić etapy w rozwoju języka polskiego? Literatura dzieli się na epoki (starożytność, średniowiecze), a język?
  • Kraj Kangurów, ale kraj tulipanów, czyli o peryfrazach po raz kolejny
    6.04.2016
    6.04.2016
    Chciałabym zapytać, z czego wynikają różne zasady pisowni zwrotów takich jak kraj piramid, kraj samurajów, kraj tulipanów, kraj fiordów z jednej strony, a z drugiej Kraj Klonowego Liścia, Kraj Kangurów czy Kraj Kwitnącej Wiśni. Najnowszy wielki słownik ortograficzny wskazuje tylko taką pisownię, nie dopuszcza nawet oboczności.

    Z góry dziękuję za wyjaśnienie.
    Z poważaniem

    Agnieszka Buczkowska
  • książę powstały z grobu
    19.02.2002
    19.02.2002
    Witam.
    Mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy odmiany wyrazu książę w liczbie mnogiej. Czy odmienia się [on] tak jak kurczę [kurczęta (M=B), kurcząt (D)], a więc: książęta (M), książąt (D) i widzę kogo, co: książęta (B). Czy jest to wyjątek, a B=D, czyli książęta (M) i książąt (D=B)?
    Drugie pytanie dotyczy wyrazu powstały, powstała, powstałe itd., np. książka powstała w VI w. Czy ten imiesłów jest poprawny i jaki jest to imiesłów? Z góry dziękuję za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego