godność
  • Aspirować
    10.03.2020
    10.03.2020
    Jak prawidłowo użyć w zdaniu wyrażenia aspiruję? Czy na przykład wyrażenie: aspiruję na przewodniczącą klasy jest poprawne? Kiedy aspirujemy do, a kiedy na?
  • ciebie czy Ciebie?
    1.12.2009
    1.12.2009
    Zawsze sądziłam, że stosowanie wielkiej litery w zaimkach osobowych i dzierżawczych w tekstach prasowych, poradnikach, reklamach i innych tekstach, które nie są listami i nie wymagają formy grzecznościowej, jest błędem. Na przykład: „Kiedy kupujesz przez internet, sprzedawca musi być wobec ciebie uczciwy”. Nie mogę nigdzie znaleźć reguły, że napisanie w poradniku dla konsumenta tego zadania następująco: „Kiedy kupujesz rzeczy przez internet, sprzedawca musi być wobec ciebie uczciwy” – jest błędem.
  • Cristiano Ronaldo
    10.01.2018
    10.01.2018
    Do szału i rozpaczy mnie już doprowadza to, że niemal wszyscy – w tym uznani dziennikarze – mówią i piszą o Cristiano Ronaldo zamiast o Cristianie Ronaldzie. Czy godność tego boga futbolu jest aż tak nienaruszalna, żeby jego personaliów nie odmieniać? Poza tym mam pytanie: a gdyby przywołać zasadę dopuszczającą nieodmienianie nazwiska zakończonego na -o, gdy poprzedzone jest imieniem (pomińmy chwilowo kwestię, co jest jego imieniem, a co nazwiskiem), czy można by pisać o Cristianie Ronaldo?
  • francuskie tytuły arystokratyczne
    26.08.2002
    26.08.2002
    Drodzy Państwo!
    Mam problem, który nie dotyczy może bezpośrednio pisowni polskiej, ma z nią jednak związek. Otóż chodzi o zasady pisowni imion i tytułów arystokratycznych osób spoza Polski.
    Wiem, że ogólne zasady pisowni imion wymagają, aby imiona postaci panujących (np. królów) lub funkcjonujących powszechnie w polskiej świadomości (np. Joanna d'Arc) spolszczać, zaś pozostałe pozostawić w formie oryginalnej. Tak przedstwia się sytuacja w większości książek, z którymi miałem do czynienia. Jadnakże prof. W. Dworzaczek w swojej Genealogii (zestaw tablic genealogicznych rodów panujących w Polsce i krajach ościennych) ominął powyższą zasadę, spolszczając bez wyjątku wszystkie imiona. Wydaje mi się, że w tym przypadku zabieg ten nadał zestwieniom genealogicznym przejrzystości – jest więc uzasadniony.
    Gorzej sprawa przedstawia się z tytułami arystokratycznymi. W różnych publikacjach spotkałem się z różną ich pisownią. Np. w biografii Ludwik XVI pióra Jana Baszkiewicza (Wrocław 1983) sam król, przed objęciem władzy, nosi tytuł księcia Berry. Natomiast jego bratanek, który nigdy władzy nie objął, tytułowany jest już księciem (diukiem) de Berry. Przytoczę jeszcze jeden przykład. W powyższej książce brat Ludwika XVI (przyszły Karol X) tytułowany jest hrabią Artois, natomiast w biografii Karola X autorstwa José Cabanisa (W-wa 1981)- hrabią d'Artois. Takie przykłady można zresztą mnożyć w nieskończność.
    I tutaj pojawia się mój problem i moje pytanie. Opracowuję właśnie tablicę genealogiczną francuskiej dynastii Burbonów. Pojawia się tam mnóstwo osób zarówno panujących, jak i posiadających czysto tytularne godności arystokratyczne, wiele odsób, które są Polakom znane dobrze jak i nie. Jak postąpić w takiej sytuacji? Być może w przypadku tytułów obowiązuje podobna zasada jak i w przypadku imion? A jeśli tak, to czy dla zachowania przejrzystości mogę zrezygnować z przedrostków de, d' itp.?
    Proszę Państwa o sprecyzowanie zasad obowiązujących w przedstawionych przeze mnie przypadkach i z góry dziękuję za odpowiedź.

    Z poważaniem
    Przemo Jaworski
  • grono pedagogiczne

    22.02.2023
    22.02.2023

    Szanowni Państwo,

    jestem nauczycielką. Zastanawiam się, czy wyrażenie "grono pedagogiczne" (powszechnie używane w szkole) jest poprawne. Mamy "grono przyjaciół, znajomych", czy zatem nie byłoby lepiej: grono pedagogów? Razi mnie też zwracanie się do nauczycieli np. w przemówieniach: "Szanowne grono pedagogiczne!". Czy "grono" jest szanowne? Proszę o rozwianie moich wątpliwości.

    Z poważaniem

    Alina Łoboda

  • Humanizm a humanitaryzm
    31.03.2017
    31.03.2017
    W jakim kontekście używa się słowa humanizm, a w jakim humanitaryzm?
    Pytam, bo teraz w mediach te dwa słowa oznaczają to samo. Może tak jest?

    Pozdrawiam wiosennie
    B. Sawicka
  • Jerome Klapka Jerome
    29.03.2012
    29.03.2012
    Szanowni Państwo,
    w jaki sposób odmienić godność tego pisarza: Jerome Klapka Jerome? Czy Klapka to nazwa herbu, przezwisko czy drugie imię?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • kawaler orderu i jak witać Bogdana
    19.01.2004
    19.01.2004
    Witam! Mam następujące pytanie: czy kobieta może być kawalerem orderu, czy też obowiązuje w tym względzie inna reguła językowa? Dodatkowo chciałbym zapytać, czy poprawny jest zwrot „Dzień dobry, Bogdan”. Właśnie tak przywitała J. Pieńkowska w jednych z ubiegłorocznych Wiadomości reportera Bogdana Ulkę. Czy nie powinna powiedzieć „Dzień dobry, Bogdanie”?
    Pozdrawiam
    Marek Kuskowski
  • kmdrzy czy kmdrowie?
    22.01.2007
    22.01.2007
    W Wielkim słowniku ortograficzno-fleksyjnym dla mianownika liczby mnogiej skrótu kmdr podano odmianę kmdrowie, choć nieskrócone słowo odmienia się komandorzy. Czy skrót ten i podobne (np. dr, mgr, mjr) mogą przyjmować końcówkę -y (np. mjrzy) zgodnie z uwagą w zasadach pisowni Wielkiego słownika ortograficznego? Pod odpowiednimi hasłami słownika odmiany te nie są notowane.
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • Ksiądz kardynał

    8.03.2021
    8.03.2021

    Szanowna Poradnio,

    Czy forma ksiądz kardynał jest poprawna? Wydaje mi się trochę nadmiarowa, bo każdy kardynał jest księdzem i sami kardynałowie raczej się tak nie podpisują/przedstawiają, jednak jest to forma czasem słyszana w mediach, a nawet ląduje w nazwach ulic, np. ulica księdza kardynała Adama Sapiehy w Krakowie.


    Z pozdrowieniami,

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego