jamnik
  • sześć pytań o zdrobnienia
    1.12.2008
    1.12.2008
    Imiona zdrabnia się rozmaicie, np. jedno imię może mieć kilka tak niepodobnych zdrobnień jak Dorek i Teoś (oba od Teodor). A co ze zdrobnieniami innych wyrazów? Czy jakieś zasady mówią, że np. zdrobnienie od jamnik to tylko i wyłącznie jamniczek, a nie żaden mniś, jamnio czy jamek? A może wyrazy mają po kilka, ale nie dowolnych, lecz „ściśle określonych” zdrobnień (od jamnikjamniczek i jamniś, od poradniaporadeńka i poradniusia) na tych kilku koniec?
    Ostatnio poproszono mnie o rozstrzygnięcie, jak brzmi zdrobnienie od podłoga. Nie potrafiłem sobie wyobrazić innej wersji niż podłóżka, ale też nie wiedziałem, czy to jest w ogóle do rozstrzygania, bo może każdy ma prawo zdrabniać po swojemu, byle odbiorca zrozumiał?
    Jest też problem, kiedy wybrać -ik, a kiedy -ek? Leksykonik czy leksykonek? – wydaje się, że oba są dobre, ale jednak mamy kotek (nie kocik) oraz akcik (nie aktek).
    Zdarzają się też zdrobnienia od nazw geograficznych: Warszawka i Krakówek to formy ze słownika ortograficznego, ale czy swego czasu były jedynymi do wyboru? Jaką postać miałyby Polska, Hiszpania, Zakopane, gdyby ktoś z jakichś względów potrzebował je zdrobnić? Czy takie zdrobnienia pisane małą literą mają inne znaczenie niż pisane dużą?
    Czy to wszystko są jeszcze „formy potencjalne”, czy już „neologizmy”?
  • nóż typu finka
    8.02.2012
    8.02.2012
    Narzędzia medyczne nazywane są często eponimicznie np. cewnik Foleya. Spotyka się też nazwy, gdzie człon odimienny jest poprzedzony słowem typu, np. aplikator typu Fletcher(a). Czy poprawną jest forma aplikator typu Fletchera, czy – aplikator typu Fletcher (analogicznie do nóż typu finka)? Wydaje mi się, że poprawną jest forma z dopełniaczem, bo jest to narzędzie typu skonstruowanego przez Fletchera, a nie narzędzie przypominające Fletchera, osobę wszak, nie przedmiot.
  • jeszcze o dwukropku
    20.02.2012
    20.02.2012
    96.3. Dwukropek poprzedza wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem zostały one zaznaczone w formie ogólnej, np. „Odmienne części mowy to: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik”. Które słowo zaznacza tu formę ogólną. Właściwie czym jest forma ogólna? I jak rozpoznać podmiot szeregowy od zwykłego wyliczenia?
  • Ława
    26.09.2018
    26.09.2018
    Od dziecka znałem słowo ława tylko w odniesieniu do mebla, na którym się siedzi. Tymczasem od jakiegoś czasu można zaobserwować że słowo ława jest używane w odniesieniu do niskiego mebla, na którym podaje się np. coś do jedzenia lub picia.

    Chciałem zapytać, skąd się wzięło to nowe znaczenie. Wszakże w polskim języku funkcjonuje stolik, więc nadanie temu meblowi nazwy ława, która od starożytności oznacza mebel do siedzenia (https://pl.wikipedia.org/wiki/ława), wydaje się chybionym pomysłem.
  • Podmiot szeregowy połączony przyimkiem z

    9.02.2023
    9.02.2023

    Dzień dobry,

    chciałbym zapytać, czy przyimek „z” wpływa na liczbę? Czy można powiedzieć „Anka z Baśką robiły tort”, czy raczej się mówi „Anka z Baśką robiła tort”? A może obie formy są poprawne? Często spotykam się z tą pierwszą i wydaje mi się, że nie jest ona poprawna.

  • Tytuł cyklu powieściowego
    13.12.2019
    13.12.2019
    Reguła https://sjp.pwn.pl/zasady/Tytuly-czasopism-i-cykli-wydawniczych-oraz-nazwy-wydawnictw-seryjnych;629390.html mówi o cyklach wydawniczych. Czy cykl powieściowy jest w tym sensie cyklem wydawniczym? Jeśli tytuł pierwszej powieści staje się później tytułem cyklu powieściowego, to należy pisać np. „Wszystkie zwierzęta żyjące w lesie” (tytuł powieści, małymi literami) i „Wszystkie Zwierzęta Żyjące w Lesie” (tytuł cyklu, wielkimi)?
  • wziąć
    20.07.2010
    20.07.2010
    „,(…) pomijając błędnie wypowiadane słowo wziąć – mówi się wziąść – zmiękczamy końcówkę, aby nie była to forma hiperpoprawna, a błędna”. Na taką wypowiedź, wygłoszoną w dość autorytatywny sposób, natrafiłam w Internecie i przyznam, że zgłupiałam. Od zawsze żyję w przekonaniu, że zarówno w pisowni, jak i w wymowie w wyrazie tym nie ma żadnego [ś]. Jestem w błędzie?
    Pozdrawiam.
    Anna
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego