Szanowni naukowcy,

od długiego czasu zastanawiam się, czy w wyrazach z literą ę w środku, np. będę, brzęk, kręcone, rębajło, wewnętrzny, należy wymawiać czyste [ę], czy może zmiękczone przez „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”.

W sąsiedztwie jakich głosek należy wymówić: „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”?

Jakiego podziału wymaga poprawna ich wymowa? em” czy jw.?

Jakie słownikowe zasady określają poprawną wymowę, gdy mamy do czynienia z literą ę w środku wyrazu?

Proszę o pomoc.

Chciałam się zapytać, czy pisownia wyrażenia bazodanowych, pisanego w ten sposób, jest poprawna. Byłabym bardzo wdzięczna za odpowiedź.
Z poważaniem,
W. Szczerbicka

Kontrowersje w gronie znajomych wzbudziła ostatnio forma dopełniacza tworzona od tytułu czasopisma Bluszcz. Słownik ortograficzny dopuszcza tylko formę bluszczu, ale w odniesieniu do nazwy rośliny. Czy ta reguła ma zastosowanie również w przypadku tytułu czasopisma? Przyznam, że moje odczucie się temu sprzeciwia. Czy mogę mu zaufać i prosić w kiosku o kolejny numer Bluszcza, a nie Bluszczu?
Serdecznie pozdrawiam,
Piotr

Szanowni Państwo,

czy akcentowanie słowa "Ukraina" na trzecią sylabę od końca jest rusycyzmem?

Serdecznie pozdrawiam

Tomasz Chlebowski

Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…

Szanowni Państwo,

bardzo często używa się w tekstach naukowych i pokrewnych, także językoznawczych, przyimka „dla” w znaczeniu „w przypadku”, np. „W budzącym kontrowersje w środowisku polonistów słowniku Bańkowskiego dla leksemu dla wyróżnione zostały trzy warianty”. Definicje i przykłady w „Słowniku poprawnej polszczyzny” i „Wielkim słowniku języka polskiego” nie przewidują takiego użycia. Czy jest ono poprawne?

Zwracam się z prośbą o pomoc w ustaleniu przypadku, który należy zastosować w konkretnym zdaniu. Problematyczne zdania brzmią następująco:

W tym celu wywołuje on inne moduły, które dostarczają potrzebne w danym momencie metody lub dane. Moduły te można podzielić na kilka grup w zależności od pełnionej przez nie funkcji: moduły odpowiedzialne za mikrofizykę i makrofizykę, dostarczające metody numeryczne i rozwiązujące równania oraz moduły wspomagające.

W obu wywołujących kontrowersje przypadkach został zastosowany biernik: dostarczają potrzebne metody lub dane oraz dostarczające metody numeryczne.
Czy w przytoczonych zdaniach ma zastosowanie biernik, czy też powinien był być zastosowany dopełniacz?

Dzień dobry.
Podróżuję często do Indii i mam problem z używaniem nazw India i Indie. Kiedy mówić o Indii, a kiedy o Indiach? Np. w zdaniu: „Miejscowość Kalipur leży w Indii/Indiach (?) w stanie Assam”.
Dziękuję i pozdrawiam.
Maciej Obiegły

Panie Profesorze,
jest Pan moją ostatnią deską ratunku, ponieważ w dostępnych mi źródłach nie znalazłam odpowiedzi na nurtujące mnie pytanie. Chodzi o to, że moja teściowa wymaga od swoich dzieci (i mnie) oraz od wnuczek zwracania się do siebie w formie 3. os. l.p.: „Niech mamusia (mama, babcia) powie (da, pokaże itp.)…” lub „Proszę powiedzieć (dać, pokazać itp.)…” zamiast „Mamusiu (mamo, babciu), powiedz (daj, pokaż itp.), proszę”. Teściowa pochodzi z Wilna, ukończyła filologię rosyjską i twierdzi, że takich form zwracania się do osób starszych od siebie nauczona została w rodzinnym domu, w związku z tym wymaga tego od nas. Ja, co prawda, nie jestem filologiem, ale ekonomistką, jednak zwracam uwagę na to, JAK mówię, i chcę, aby moje dziecko również wypowiadało się poprawnie. Formy podane wyżej drażnią mnie, wydają mi się nieco archaiczne i dlatego pytam: czy moja teściowa MA PRAWO (z punktu widzenia poprawności językowej) wymagać od nas używania wspomnianych form?
Z niecierpliwością będę oczekiwać odpowiedzi od Pana.
Załączam wyrazy szacunku,
Marta Piaskowska z Łodzi

Szanowni Państwo,
czy Jarema i Jeremi to dwa różne imiona? Do tej pory wydawało mi się, że pierwsze jest wschodnią wersją drugiego, ale ktoś mi ostatnio zasugerował, że jest inaczej.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik