odwrocie
-
odwrocie2.03.202212.09.2014Rzeczownika rodzaju nijakiego odwrocie ('odwrotna strona') nie ma w słownikach i poradnikach językowych. Odwrót jako 'odwrotna strona' może występować tylko w wyrażeniu na odwrocie. Słownik wyraców obcych jako odwrotną stronę m.in. obrazu definiuje rewers, choć słownik sztuk pięknych jako obiekty, do których się on odnosi, wymienia tylko monety i medale. W publikacjach odwrocie jako 'odwrotna strona obrazu' występuje często, jest odmieniane przez przypadki, a redakcje przeciw temu nie protestują.
-
Liczebniki zbiorowe w odwrocie?9.07.20209.07.2020Ostatnio prawie w ogóle nie widuję liczebników zbiorowych – rodziny mają dwójkę czy piątkę dzieci, nie dwoje czy pięcioro. Dotyczy to nawet polszczyzny oficjalnej. Wydaje się, że w języku pisanym powinny jednak być stosowane liczebniki zbiorowe, a sformułowania typu dwójka czy piątka dzieci ma charakter potoczny. Czy mam rację?
-
nazwy męskie o referencji żeńskiej i na odwrót21.11.201221.11.2012Rzeczowniki męskie, kiedy opisują kobiety, zachowują się jak żeńskie, np. „Jedna profesor wstała”. Gdzie leży granica takiego użeńszczenia? „Młoda przewodnik wskazała” – jeszcze może być? Bo zdolna uczeń to już chyba nie.
Czy to samo można stosować – a jeśli tak, to w jakich wypadkach – w drugą stronę, np. „Ten świnia powiedział” albo „Ten prostytutka wyszedł”?
-
ginekolożka, naukowczyni i in.16.01.200716.01.2007Szanowni Państwo!
Formy profesorka, dyrektorka, księgowa itp. są w odwrocie. Zastępuje się je formami męskimi: profesor, dyrektor, księgowy. Ale jednocześnie coraz częściej można spotkać się ze zjawiskiem – dla mnie dziwnym – powrotu do form żeńskich np. ginekolożka, psycholożka. Czy są to formy poprawne? Czy dopuszczalne jest zastosowanie formy naukowczyni wobec kobiety naukowca? Taką formę zastosowała Gazeta Wyborcza w swym dodatku Wysokie Obcasy. -
Betlejem, Nazaret, Jerozolima, Jeruzalem18.11.200418.11.2004Na którą sylabę powinien padać akcent w nazwach Betlejem, Nazaret, Jerozolima, Jeruzalem?
-
elektronowy i elektroniczny, fizykalny i fizyczny6.06.20156.06.2015Szanowni Państwo,
proszę o pomoc w zrozumieniu różnicy między słowami elektronowy i elektroniczny. Elektronika jest tak ściśle związana z elektronami, że wybór właściwego przymiotnika nieraz nie jest dla mnie jasny. Czy da się je ściśle rozróżnić?
Podobnie zastanawia mnie rozróżnienie między fizyczny a fizykalny. Czy fizykalny jest po prostu zawężeniem znaczenia słowa fizyczny (a elektroniczny zawężeniem znaczenia słowa elektronowy?)
Uprzejmie dziękuję za odpowiedź.
-
kropka po cudzysłowie
15.11.201015.11.2010Szanowni Państwo,
zasada mówi, że kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie (https://sjp.pwn.pl/zasady/447-98-D-1-Cudzyslow-i-kropka;629880.html). Co zrobić, gdy cytat nie został wprowadzony w innym zdaniu, a występuje samodzielnie i kropka należy do tegoż cytatu – czy wówczas kropkę postawimy przed cudzysłowem? Na przykład:
Stało się. „Orzeł wylądował.” Nie było odwrotu.
Pozdrawiam
Marta Sawa-Borysławska
-
łuk i cięciwa24.01.201524.01.2015Szanowni Państwo,
ciekawi mnie pierwotne znaczenie słów łuk i cięciwa. Czy najpierw nazwano w ten sposób części broni i stąd wzięły się terminy matematyczne, czy może na odwrót?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Pomidor – owoc czy warzywo? 21.03.201621.03.2016Szanowni Państwo,
spotykam się czasem z pewnym zdziwieniem, że pomidor jest owocem, a nie warzywem. Formalnie rzecz biorąc, warzywa są chyba po prostu szerszą kategorią niż owoce i każdy owoc jest warzywem, ale nie na odwrót. Niemniej w języku potocznym zwykliśmy nazywać warzywami te warzywa, które nie są owocami. Poza tym chyba na ogół owoce są w naszym odbiorze słodkie, a warzywa nie i może stąd zdziwienie z powodu pomidora. Ciekaw jestem Państwa opinii.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
po żydowsku23.11.201323.11.2013Szanowni Państwo,
w książce Joanny Tokarskiej-Bakir Rzeczy mgliste: eseje i studia autorka przytacza dwa zwroty: zapinać się po żydowsku (na lewą stronę) i jeść po żydowsku (nóż w lewej, widelec w prawej). Czy mają one źródło w jakichś realnie istniejących zwyczajach?
