podjętych
-
wybór
27.02.202327.02.2023Czy można „podjąć wybór"? Wiadomo, że można „podjąć decyzję", ale czy wybór?
-
bezzwłocznie czy niezwłocznie?7.09.20057.09.2005Która forma jest poprawna: podjąć decyzję bezzwłocznie czy niezwłocznie?
-
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski
-
Nie święci garnki lepią22.07.200222.07.2002Dzień dobry,
Moje pytanie dotyczy przysłowia: „Nie święci garnki lepią”. Co ono właściwie oznacza, w jakiej sytuacji można go użyć? -
precedensowy i bezprecedensowy14.07.200314.07.2003Chciałbym odnieść się do pytania o słowa precedensowy i bezprecedensowy, a właściwie do odpowiedzi na nie. „Precedensowe działanie to takie, które w danej sytuacji podjęto po raz pierwszy”. „Bezprecedensowe działanie to takie, które nie miało wzoru w jakimś wcześniejszym działaniu”. Jeśli jakieś działanie nie ma wzoru we wcześniejszym działaniu (def.2), to czy nie jest ono podjęte po raz pierwszy (def.1)?
-
Aleja Zasłużonych25.02.201425.02.2014Szanowny Panie Profesorze,
proszę o opinię w sprawie pisowni wyrażenia Aleja Zasłużonych. Słowniki milczą na ten temat, co sugerowałoby pisownię małymi literami, ale w NKJP zdecydowanie przeważa pisownia dużymi (ok. 76 proc. wystąpień).
Z poważaniem
Anna Garbacz
-
badania aprobacyjne?14.02.200314.02.2003Szanowny Panie,
W celu wydania aprobaty na stosowanie określonego produktu przeprowadzam badania właściwości tego produktu. Czy badania te można nazwać badaniami aprobacyjnymi, czy badaniami aprobatacyjnymi, czy też żadnego z tych słów nie można użyć?
Z uszanowaniem,
Stanisław Gorzkowski -
bebzun24.09.201424.09.2014Jaka jest etymologia słowa bebzun (jako potoczne określenie na brzuch)?
-
Cezex, Hortex i PAX21.01.200221.01.2002Szanowni Państwo,
Będę wdzięczny za pomoc w określeniu prawidłowej odmiany nazwy mojej macierzystej firmy. Czy wyraz Cezex można odmieniać Cezex – Cezexu bądź Cezex – Cezex-u (a może Cezex'u), czy poprawna jest wyłącznie odmiana Cezex – Cezeksu. Gdzie znajdę reguły określające odmianę nazw własnych o obcym brzmieniu?
Z góry dziekuję za wszelkie wskazówki.
Z poważaniem,
Tomasz Górecki -
Co robimy z wyzwaniami? 11.05.202011.05.2020Witam serdecznie,
zwracam się z pytaniem, czy dopuszczalnym w języku polskim jest użycie sformułowania pokonywać wyzwania. Zdaję sobie sprawę, iż co do zasady wyzwania się podejmuje, a nie pokonuje, jednak sformułowanie podejmować wyzwanie nie świadczy o jego ukończeniu, a na tym wydźwięku właśnie mi zależy.