Witam!

Chciałem zapytać o sens i pochodzenie znanego powiedzenia „Wyjątek potwierdza regułę”. A może raczej o brak sensu. Bo nie widzę żadnego. Wyjątek przeczy regule. Obala ją. (Dla dobra reguł wyjątki powinny być trzymane z dala). Kto to wymyślił? I dlaczego się przyjęło i funkcjonuje? Bo to absurd.

Pozdrawiam,

Piotr

Witam, zastanawiam się dlaczego wyjątek potwierdza regułę. To przecież nielogiczne. A pierwszy raz to przysłowie usłyszałem na języku polskim, kiedy kształt potwierdzał regułę, że po K piszemy RZ. A to zaprzecznie przecież, więc skąd to powiedzenie?
Dziękuję i pozdrawiam.

Czy sformułowanie za wyjątkiem jest błędem językowym? Widzę je często w Korpusie Języka Polskiego, widzę je na znakach drogowych, słyszę w mediach. Będę wdzięczna za rozwianie wątpliwości.

Pozdrawiam
Agnieszka

Witam!
Czy mogliby Państwo polecić publikację, która w wyczerpujący sposób objaśnia zasady akcentowania słów w języku polskim, zwłaszcza zakończonych na -ika / -yka? Czy akcent w słowach takich jak judaistyka, katoliku, periodykach lub Kostaryce we wszystkich przykładach jest proparoksytoniczny?
Pozdrawiam,
Kamil

W WSO PWN skrót c.o. (= centralne ogrzewanie) ma formę równorzędną: co. Według mnie drugi wariant pisowni tego skrótu zaprzecza regule, która mówi, że „jeśli w nazwie dwu- lub wielowyrazowej drugi wyraz lub któryś z następnych rozpoczyna się od samogłoski, to skrót tej nazwy ma kropkę po skrócie każdego wyrazu”. Podobnie jest w przypadku skrótów przysposobienia obronnego: p.o. i PO.

Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Agrestoporzeczka czy agresto-porzeczka? Malinojeżyna czy malino-jeżyna?

Dzień dobry,
chciałabym prosić o pomoc w zapisie następujących nazw: Bazylika Grobu Pańskiego, Bazylika Świętego Krzyża Jerozolimskiego, Bazylika Zmartwychwstania, Klasztor Kijowsko-Pieczerski, Ławra Kijowsko-Pieczerska, monaster Kojowsko-Pieczerski, Sobór Mądrości Bożej, Kościół Rosyjski, Pustelnia Optyńska. Czy wszystkie człony tych nazw można zapisywać wielkimi literami?
Dziękuję za pomoc i pozdrawiam
Patrycja Maj-Palicka

Dzień dobry! Chciałbym zadać pytanie dotyczące interpunkcji w skrótach. Znajomość zasad pisowni kropki po skrótach nie pozwala mi zrozumieć (sic!), dlaczego Słownik ortograficzny poleca pisownię skrótu nad poziomem morza jako n.p.m., podczas gdy według zasady powinna wyglądać tak: npm. :-) Zresztą sprawa kropki w skrótach i skrótowcach w języku polskim jest nieuporządkowana. Wiem, co mówię, bo jestem polonistą i zajmuję się adiustacją książek. Pozdrawiam!
marek styś

Z wyjątkiem ojca, rola ojca (w teatrze, przy wychowywaniu dzieci), postać ojca. Czy to są konstrukcje dzierżawcze? A jeśli nie, to jakie jest tu znaczenie dopełniacza (szczególnie w tym pierwszym połączeniu)?