zaginiony
  • Zaginione słowa – ktokolwiek słyszał, ktokolwiek wie

    18.05.2023
    13.05.2023

    Czytelnicy naszej poradni poszukują „utraconych” wyrazów, które opisują w następujący sposób:

    1. „Dzień dobry, kiedyś usłyszałam określenie pracy, załatwionej po znajomości, niekoniecznie rodzinę (nie chodzi o nepotyzm), w której pracownik jest zatrudniony, ale nawet nie wykonuje swojej pracy, nie stawia się w ogóle i nawet jest o to proszony przez pracodawców. Jest to fikcyjny pracownik za realną, niemałą kasę. Czy ktoś wie, jak się to zjawisko nazywa? Użył go Rafał Ziemkiewicz w jednym ze swoich felietonów, ale ja niestety zapomniałam”.
    2. „Dzień dobry, od jakiegoś czasu staram się przypomnieć sobie słowo, które określa rzecz, która była znana wielu cywilizacjom mimo, że cywilizacje te nie miały ze sobą kontaktu (np. piramidy w Afryce, Azji i Ameryce Południowej lub koło). Niestety bezskutecznie, również przeprowadzona kwerenda nie przyniosła skutków”.
    3. „Jak nazywa się tekst podpisany obcym nazwiskiem? Kiedyś zetknąłem się z tym terminem zakończonym na -nim, ale nie mogę sobie przypomnieć”. Nie chodzi o aliofiktonim ani allonim [przyp. red.]
  • uważa się czy jest uważanych?
    16.10.2009
    16.10.2009
    W komunikatach często słyszymy: „300 osób uważa się za zaginionych”. Czy nie powinno być: „300 osób uważanych jest za zaginionych”?
  • Zdanie z procentem
    11.11.2016
    11.11.2016
    Mimo że uważnie przejrzałam dotychczasowe odpowiedzi Poradni na pytania dotyczące słowa procent, nie umiem stwierdzić, która konstrukcja jest poprawna:
    80% ziemi jest administrowanej w ramach tradycyjnego systemu wodzowskiego
    Zostało odnalezionych 10% zaginionych przedmiotów
    80% związków małżeńskich w ogóle nie jest rejestrowanych

    80% ziemi jest administrowane
    Zostało odnalezione 10% zaginionych przedmiotów
    80% związków małżeńskich w ogóle nie jest rejestrowane

  • Przecinki z bezokolicznikiem
    8.05.2019
    8.05.2019
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać, jak to jest z przecinkiem w zdaniach, gdzie w drugim ich członie występuje bezokolicznik. Ciężko mi znaleźć regułę odnoszącą się do nieosobowych form czasownika w formie bezokoliczników właśnie i użycia przecinków. Nie wiem, czy poniższy zapis jest poprawny:
    5 porad(,) jak podróżować po Grecji.
    Jak latać(,) by nie zbankrutować.
    Jeśli jesteście ciekawi(,) jak dotrzeć do zaginionego miasta Inków, koniecznie przeczytajcie.

    Dziękuję.
  • uważa się
    7.01.2005
    7.01.2005
    Czy jest poprawne zdanie „14 osób uważa się za zaginione” (to w związku z katastrofą w Azji)? To tak mi brzmi, jakby te osoby same się uważały za zaginione, a nie my je.
    Pozdrawiam
    Andrzej Kurowski
  • uznać kogoś za winnego czego winnym?
    27.06.2013
    27.06.2013
    Szanowni Eksperci,
    czy można oprócz oczywiście poprawnego sformułowania „Oskarżony został uznany za winnego przestępstwa” używać zamiennie zwrotu „Oskarżony został uznany winnym przestępstwa”, czy też jest on niedopuszczalny?
    Z wyrazami szacunku,
    Joanna Kowalska
  • Kaszuby
    23.05.2008
    23.05.2008
    Witam.
    Chyba 2–3 lata temu w tygodniku Polityka przeczytałem artykuł o Kaszubach. Słowo to autor wywodził od słowa szuby, co oznaczało kiedyś roślinność porastajacą tereny wodniste (kożuch wodny). Zgadzałoby się to z topografią Kaszub. Z pewnych powodów artykuł pamiętam bardzo dokładnie. Ale nie moge teraz słowa szuby znaleźć w słownikach etymologicznych. Dlaczego?
    Pozdrawiam,
    Jan Drygas
  • kogo czy czyje?
    25.02.2009
    25.02.2009
    Szanowni Państwo,
    uprzejmnie proszę o wyjaśnienie, czy pytania typu: „Kogo to jest rower (bluzka, pies itd.)?” są poprawne. Tak się mówi w rodzinie mojego męża. U mnie zawsze mówiono: „Czyj to jest rower?” i tylko taka forma wydaje mi się być poprawną.
    Bardzo dziękuję za odpowiedź.
    Anna Mech
  • Kto jest winny czego? Być winnym – kilka uwag o pochodzeniu frazy

    22.07.2021
    22.07.2021

    Proszę o szersze opisanie pod kątem etymologicznym znaczenia wyrażenia być winnym czegoś.

    Dziękuję.

  • Oznaczanie przerw w transmisji radiowej
    24.04.2017
    24.04.2017
    Moje pytanie dotyczy zastosowania wielokropka w sytuacji cytowania fragmentarycznej wypowiedzi – przykładowo przerywanej zakłóceniami transmisji radiowej.
    Mianowicie, czy powinno się umieścić pomiędzy odseparowanymi fragmentami wypowiedzi dwa wielokropki przylegające do wyrazów po obu „stronach” zakłócenia, czy też wyłącznie jeden przed pojawieniem się luki? Poniższe przykłady powinny jaśniej zilustrować problem:
    …zniknęli w okolicy…
    …natychmiast rozpocząć poszukiwania
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego