Czytelnicy naszej poradni poszukują „utraconych” wyrazów, które opisują w następujący sposób:

1. „Dzień dobry, kiedyś usłyszałam określenie pracy, załatwionej po znajomości, niekoniecznie rodzinę (nie chodzi o nepotyzm), w której pracownik jest zatrudniony, ale nawet nie wykonuje swojej pracy, nie stawia się w ogóle i nawet jest o to proszony przez pracodawców. Jest to fikcyjny pracownik za realną, niemałą kasę. Czy ktoś wie, jak się to zjawisko nazywa? Użył go Rafał Ziemkiewicz w jednym ze swoich felietonów, ale ja niestety zapomniałam”.
2. „Dzień dobry, od jakiegoś czasu staram się przypomnieć sobie słowo, które określa rzecz, która była znana wielu cywilizacjom mimo, że cywilizacje te nie miały ze sobą kontaktu (np. piramidy w Afryce, Azji i Ameryce Południowej lub koło). Niestety bezskutecznie, również przeprowadzona kwerenda nie przyniosła skutków”.
3. „Jak nazywa się tekst podpisany obcym nazwiskiem? Kiedyś zetknąłem się z tym terminem zakończonym na -nim, ale nie mogę sobie przypomnieć”. Nie chodzi o aliofiktonim ani allonim [przyp. red.]

Dzień dobry,
mam pytanie dotyczące użycia dwukropka, cudzysłowu i małej lub wielkiej litery. Czy dwukropki są konieczne w zdaniu: „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli «Nigdy w życiu tego nie kupię»”? Czy jeśli wprowadzę dwukropek, to cudzysłów mogę pominąć? Czy w takim przypadku mogę / muszę zachować wielką literę? „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli: «Nigdy w życiu tego nie kupię»”? „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli: Nigdy w życiu tego nie kupię”?

Dzień dobry,
mam problem z użyciem cudzysłowu. W tekście przytaczamy słowa postaci w cudzysłowach (jeżeli to nie są dialogi z czasu teraźniejszego akcji), a jednocześnie wyrazy obce zapisujemy kursywą. Co jednak w przypadku, gdy cała wypowiedź jest jednocześnie wyrażeniem obcym, np. La belle au bois dormant? Czy ujmujemy ją dodatkowo w cudzysłów? Czy wystarczy sama kursywa?
Dziękuję i pozdrawiam,
Aneta

Dzień dobry,

chciałbym się spytać czy wymowa słowa „grejpfrut” jako [grejp-frut] zamiast [grej-frut], może zostać uznane jako hiperpoprawność (tak jak np. wymowa [jab-łko] zamiast [jap-ko]?

Dzień dobry,
właśnie rozpoczynam pracę nad słownikiem kieszonkowym. Chciałabym się dowiedzieć, gdzie znalazłabym listę kilku tysięcy słów najczęciej używanych w dzisiejszym języku polskim. Jest mi znany Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (Kraków 1990), jednakże zależałoby mi na znalezieniu nowszego źródła, uwzględniającego wyrazy związane ze zmianami społeczno-polityczno-ekonomicznymi ostatnich 17 lat.
Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź
Agnieszka Kusz

Dzień dobry,
mam zapytanie odnośnie do kolejności konkretnych wyrazów w zdania i czy ma ona jakiekolwiek znaczenie. Które stwierdzenie będzie lepsze: „(…) szczęśliwego Nowego Roku, dobranoc” czy „(…) dobranoc, szczęśliwego Nowego Roku”?
Dziękuję i pozdrawiam

Dzień dobry,
moje pytanie dotyczy odmiany nazw firm w zapisie Grupa …
Z reguły mamy do czynienia z zapisem gdzie stosuje się skrót nazwy: Grupa PZU, Grupa PKN Orlen. Jeśli jednak nie stosuje się skrótu w nazwie, np. Poczta Polska, to należy stosować zapis Grupa Poczta Polska czy z odmianą: Grupa Poczty Polskiej? Z góry dziękuję za odpowiedź
Nina Gierałtowska

Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Wprawdzie bardzo stary nie jestem (nieco ponad 30 lat), więc może zabrzmieć to trochę dziwnie, ale w czasach mojej młodości nie było niczego złego w określeniu Murzyn. Obecnie poprawność polityczna każe mówić Afroamerykanin lub osoba czarnoskóra, a Murzyn stał się określeniem obraźliwym.

Proszę wyjaśnić genezę Murzyna, a także dlaczego obecnie to określenie jest „na cenzurowanym”, z czego wynika ta zmiana jego postrzegania.

Mam pytanie dotyczące definicji PWN słowa Murzyn: „człowiek należący do rasy czarnej”. Czy PWN nie powinno się zdystansować się od pojęcia rasy? Wydaje się to ważne nie tylko ze względu na to, że biolodzy i antropolodzy fizyczni uznają podział ludzi na rasy za wysoce kontrowersyjny, ale również ze względu na negatywne ideologiczne konotacje pojęcia słowa rasa.
Czy nie warto też zaznaczyć, że słowo Murzyn – choć wielu osobom wciąż wydaje się neutralne – może być dla niektórych obraźliwe?