domyślny
  • niebo i zawilce
    31.03.2013
    31.03.2013
    Czy w poniższej zwrotce jest błąd gramatyczny?
    Już zawilcom na polanie
    niebo wiosną zbłękitniało;
    nową szansą roześmiane,
    patrzą biało.

    Skoro podmiotem jest niebo, czy nie powinno być:
    Już zawilcom na polanie
    niebo wiosną zbłękitniało;
    nową szansą roześmiane,
    patrzy biało.
  • niecodzienna pisownia
    22.10.2015
    22.10.2015
    Szanowni Państwo,
    w WSO PWN można znaleźć hasło niecodziennie jako 'niezwykle, niepospolicie' i nie codziennie – 'nie każdego dnia'. Skoro przysłówek codziennie pochodzi od przymiotnika codzienny, to czy jego pisownia z nie nie powinna być łączna? Czyżby uczyniono wyjątek ze względu na zróżnicowanie znaczeń? Czy takich wyjątków od ogólnej zasady pisowni nie z przysłówkami jest więcej?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • od najmłodszych lat
    26.09.2014
    26.09.2014
    Szanowni Państwo,
    chciałabym spytać, czy wyrażenia od najmłodszych lat można użyć, gdy osoba, do której się ono odnosi, nie jest podmiotem (także domyślnym) w zdaniu. Logika podpowiada, że zdanie „Od najmłodszych lat ojciec opowiadał Marii historie rodzinne”, jeśli chodzi o najmłodsze lata Marii, jest niepoprawne. Nie wiem jednak, czy uprawnione będzie rozwinięcie tego frazeologizmu (od jej najmłodszych lat?).
    Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku
  • od Wenusa do Caritasu
    8.07.2003
    8.07.2003
    Dzień dobry.
    Mamy taki problem: w Zielonej Górze jest kino o nazwie Venus. Od wielu lat większość mieszkańców traktuje tę nazwę, jakby była rodzaju męskiego i odmienia: w Wenusie, do Wenusa, za Wenusem itp. Czy wobec tego, że jest tak od ponad trzydziestu lat, można taką odmianę uznać za całkiem dobrą? Podobnie jest z nazwą Caritas. Spotykam często w różnych publikacjach odmianę, jakby to był rodzaj męski, choć często również ta nazwa jest traktowana jako żeńska i nieodmieniana.
    Bardzo proszę o pomoc.
  • Orzecznik rzeczownikowy w narzędniku i mianowniku

    21.12.2023
    21.12.2023

    Zastanawiam się nad różnicą pomiędzy użyciem czasownika „być” z rzeczownikiem w narzędniku a w mianowniku. Zazwyczaj stosujemy formę z narzędnikiem „Kim jesteś?” i odpowiadamy np. „Jestem żołnierzem/Polakiem/człowiekiem”. Można się też spotkać z rzadszym sformułowaniem tego pytania: „Kto jesteś?” i wtedy odpowiedź to „Jestem żołnierz/Polak/człowiek”. W znanym wierszu Władysława Bełzy pada „Kto ty jesteś? — Polak mały”. Dlaczego te dwie formy występują i czym dokładnie się różnią? Czy mają jakiś inny wydźwięk?

    I skoro zazwyczaj mówimy „Jestem człowiekiem” a nie „Jestem człowiek”, to czemu mówimy „Jestem Anna” a nie „Jestem Anną”?

    Pozdrawiam,

  • Otworzyła czy otwarła?
    31.05.2009
    31.05.2009
    Witam !
    Mam pytanie odnośnie słowa otwarł(a). Gdy mówię np. „Ona otwarła okno”, wzbudza to śmiech znajomych; ta forma jest [jednak] krótsza i bardziej „domyślna”. Po wpisaniu tego słowa w indeks Waszych haseł pojawiają się odnośniki, więc może to nie jest błąd.
    Proszę o odpowiedź i pozdrawiam !
    PS Korzystam chętnie z Waszego słownika.
  • Para ma nadzieję

    8.06.2022
    8.06.2022

    Szanowni Państwo, chciałam zapytać, czy poprawna jest dość często spotykana konstrukcja: „Para jest gotowa zwolnić tempo swojego życia w Warszawie. Mają nadzieję, że znajdą mieszkanie (...)”. Czy jeżeli w pierwszym zdaniu rozpoczynamy od podmiotu w liczbie pojedynczej („para”, „rodzina”), a następnie używamy liczby mnogiej (która, jak zakładam, wynika z faktu, że i para, i rodzina, to więcej niż jedna osoba), budujemy wypowiedzi prawidłowo? Dziękuję.

  • pisownia skrótów czasopism i gier komputerowych
    26.01.2015
    26.01.2015
    Szanowni Językoznawcy!
    Tytuły czasopism ujmujemy w cudzysłów, rozumiem, że podobnie powinny być wyróżnione tytuły gier komputerowych (lub kursywą). Czy dopuszczalna jest opcja niewyróżniania jednych i drugich w żaden sposób? I co z ich skrótowcami (np. Kobieta i Życie – KiŻ, World of Warcraft – WoW)? Spotkałam się ze stwierdzeniem, że już skrótowce absolutnie nie powinny być w cudzysłowie.
    Anna
  • przecinek a sens zdania
    16.09.2014
    16.09.2014
    Szanowni Państwo,
    czy w poniższym zdaniu powinien być przecinek, jeśli nie miałoby ono zawierać żadnych dopowiedzeń: „Być może uznają, że książka jest ciekawa(,) i ją kupią”?
    Dziękuję za odpowiedź
    Pozdrawiam!
  • przecinek przed powtórzonym czy
    14.07.2003
    14.07.2003
    Dzień dobry,
    Kolejny raz zamieszczam pytanie o przecinek przed słowem czy. Chodzi o sytuację, w której pierwsze wystąpienie tego słowa wprowadza zdanie podrzędne, a drugie łączy człony tego zdania. Np. „Nie wiem, czy mam tu postawić przecinek(,) czy nie”. W różnych źródłach spotykam się z różnymi wersjami. Na przykład w odpowiedziach Poradni przecinek przed drugim czy występuje, a z kolei profesor Miodek pisze, że tak być nie powinno („Zapytał, czy napije się kawy czy herbaty”). Czy jest to jakoś zróżnicowane (tzn. w pewnych przypadkach stawiamy przecinek, a w innych nie), a może obowiązuje tu dowolność?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego