duży
  • wyjątek potwierdza regułę
    9.12.2006
    9.12.2006
    Witam, zastanawiam się dlaczego wyjątek potwierdza regułę. To przecież nielogiczne. A pierwszy raz to przysłowie usłyszałem na języku polskim, kiedy kształt potwierdzał regułę, że po K piszemy RZ. A to zaprzecznie przecież, więc skąd to powiedzenie?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • Wykokszony
    13.07.2016
    13.07.2016
    Szanowni Państwo,
    skąd się wzięło potoczne i modne określenie koks na kogoś bardzo biegłego np. w sporcie? Mówi się (wśród młodych), że ktoś jest wykokszony, że ktoś (lub coś) nieźle koksi itp.
    Czy może chodzić o przejście od potocznego znaczenia słowa koks jako ‘narkotyk, środek dopingujący’ – komuś idzie coś tak dobrze, jakby był na koksie?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • wykrzyknik nie na końcu wypowiedzenia
    30.03.2015
    30.03.2015
    Szanowni Państwo,
    nurtuje mnie kwestia stosowania dużej bądź małej litery w przypadku wyrazów następujących po umiejscowionych w środku zdań eksklamacjach. „Mogłem go dostrzec, lecz – ach! – nie mogłem sięgnąć” albo „Ostatni raz widziałem go hen! za rzeką”. Czy można uznać za poprawny spotykany w starszych publikacjach, zaprezentowany uprzednio zapis i bezpiecznie stosować go? Czy zakończenie słów w podanych sytuacjach wykrzyknikiem jest zasadne?
    Z poważaniem
  • Wykrzyknik w SMS-ach

    9.06.2021
    9.06.2021

    Dzień dobry, moje pytanie dotyczy tego, czy w SMS-ie poprawnym jest taki zapis – "Przekazuję dalej, dobrej nocy!"


    Chodzi o wykrzyknik, który ma wyrażać szczerość tego życzenia i pozytywne emocje.

    I jeszcze pytanie – Czy po słowie "Pozdrawiam!" w SMS-ie dopuszczalny jest wykrzyknik, jako poprawny, a nie – zalecany?

    Wiem, że się od tego odchodzi, ale mnie, jako poloniście brakuje czegoś na końcu pozdrowień, a kropka mi nie pasuje.

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Halina Kolińska

  • wyłącznie nie ma
    30.03.2010
    30.03.2010
    Interesuje mnie niema. Z tego, co wiem, w przeszłości preferowano pisownię łączną, kiedy używano jej w znaczeniu: ‘nie pojawia się, nie występuje’, np.: „Niema głupich”, „Niema mowy”. Jak rozumiem, kiedy używamy ma w formie czasownika, musi on być pisany z nie rozdzielnie, np. „Jan nie ma w ręku pióra”. A zatem – należy raczej pisać łącznie czy rozdzielnie? Czy można pisać niema, nie naruszając zasad ortografii? A może taka forma jest preferowana dla wyrażenia ‘niewystępowania czegoś’?
  • wymowa nazwisk
    8.11.2002
    8.11.2002
    Jestem nauczycielem – mam więc do czynienia z bardzo dużą ilością nazwisk i imion. W przypadku, gdy uczeń jest Polakiem (narodowość i obywatelstwo polskie, tu się urodził, rodzice też) – a takich mam 99% – personalia ZAWSZE wymawiam zgodnie z zasadami języka polskiego. Nie wszyscy jednak są zadowoleni, dlatego też proszę o potwierdzenie (wydrukuję – i dam zainteresowanym), ze nazwisko Michel czytamy [michel], a nie [miszel], zaś imię Angelika – [angelika], a nie [andżelika].
    Pozdrawiam serdecznie!
  • Wymowa nazwiska Similak
    8.04.2020
    8.04.2020
    Dzień dobry!
    Nawiązując do porady odnośnie nazwiska Sidorowicz (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Jak-wymawiac-nazwisko-Sidorowicz;19630.html) chciałbym zapytać o wymowę nazwiska Zygmunta Similaka. Chodzi o polskiego rysownika satyrycznego i komiksowego. Kupiłem nowy komiks [s-imilaka] czy [śimilaka]?
    Z poważaniem, Dariusz Sz.
  • wymowa obcych nazwisk
    26.11.2002
    26.11.2002
    Moje pytanie raczej nie dotyczy języka polskiego, ale mam nadzieję, że można kwestię przeze mnie poruszoną rozważyć. Otóż, zajmując się historią najnowszą, często napotykam na obce nazwiska, nie wiedząc, jak je wymówić. Zupełną trudność sprawiają mi nazwiska osób pochodzących z terenów pogranicza językowego. Jak zatem wymówić nazwisko obecnego premiera Luksemburga Jeana-Claude'a Junckera. Imię jest wybitnie francuskie, lecz nazwisko sprawia wrażenie bardziej niemieckiego, zatem [junker] czy [żinker]. Podobnie nazwisko Alzatczyka i francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana (tu jednak zapewne wystarczająco utarła się wymowa [szuman], a [szima] brzmiałoby chyba dość dziwacznie). Również nazwisko obecnego premiera Belgii sprawia pewne trudności: Guy Verhofstadt. Zapewne [gi ferhofsztat], ale czy na pewno?
  • Wymowa samogłosek nosowych

    27.02.2024
    10.04.2017

    Szanowni naukowcy,

    od długiego czasu zastanawiam się, czy w wyrazach z literą ę w środku, np. będę, brzęk, kręcone, rębajło, wewnętrzny, należy wymawiać czyste [ę], czy może zmiękczone przez „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”.

    W sąsiedztwie jakich głosek należy wymówić: „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”?

    Jakiego podziału wymaga poprawna ich wymowa? em” czy jw.?

    Jakie słownikowe zasady określają poprawną wymowę, gdy mamy do czynienia z literą ę w środku wyrazu?


    Proszę o pomoc.

  • wymóg

    8.06.2023
    8.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w recenzji jednego z prawniczych tekstów naukowych natrafiłem na krytykę użycia słowa „wymóg”. Recenzent zauważył, że wyrazu tego w wielu słownikach języka polskiego w ogóle nie ma. Zaproponował posługiwanie się synonimami takimi jak: przesłanka, wymaganie, konieczność. Zastanawia mnie, skąd bierze się krytyka użycia tego słowa. Czy chodzi jedynie o styl? A może jest to niepoprawnie utworzony rzeczownik od czasownika „wymagać”?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego