Szanowna Redakcjo,

ponawiam pytanie sprzed tygodnia odnośnie do tego, czy nazwy statków ujmowane w danej publikacji w cudzysłów, należy/można ujmować w obrębie tej publikacji w cudzysłów także wtedy, gdy występują w tytule dzieła, np. książki lub obrazu: „Pogoria. Legenda żaglowca", „Fryderyk Chopin. Etiuda brygowa" lub „Ostatnia droga Temeraire’a". W oryginalnych tytułach nie występują cudzysłowy. Musiałabym użyć cudzysłowu drugiego stopnia, wtedy zapis wyglądałby następująco: „Ostatnia droga »Temeraire’a«”. Czy jest to dozwolone?

Łączę wyrazy szacunku

Z.

Szanowni Państwo!
W anglojęzycznych publikacjach często pojawia się wielu redaktorów (editors). Czy przy tworzeniu pozycji bibliograficznej należy opisywać ich jako red. przy każdym nazwisku, wspólnie jako redaktorzy (przed nazwiskami/po nazwiskach w nawiasie), a może używać jakiegoś skrótu (redrzy? red-rzy? red.red. ?). W tym przypadku chodzi o sytuację, w której z określonych przyczyn nie można niestety napisać pod redakcją… , gdyż konieczne jest zapisanie nazwisk w mianowniku.

Szanowni Państwo,
proszę o pomoc w poprawnym sformułowaniu przypisu bibliograficznego dotyczącego dwóch artykułów tego samego autora pochodzących z tego samego zbioru:

D. Hopensztand, Mowa pozornie zależna w kontekście „Czarnych skrzydeł”, Satyry Krasickiego. Próba morfologii i semantyki w: Stylistyka teoretyczna w Polsce, pod red. K. Budzyka, Warszawa 1946.

Czy powyższy zapis jest poprawny, czy też przecinek między tytułami artykułów należałoby zastąpić spójnikiem?
Z poważaniem
E.B.

Szanowni Państwo,
jak należy zapisać określenia wyrażające to, że jedno dzieło jest całkowitym przeciwieństwem innego? Moje największe wątpliwości wzbudza cudzysłów – powinniśmy pisać anty-Chłopi, anty-„Chłopi” czy „anty-Chłopi”? I co w takich sytuacjach z zaprzeczeniami (lub przedrostkami takimi jak pseudo- czy łże-) tytułów kilkuczłonowych, jak choćby Pan Tadeusz czy Czarodziejska góra?
Łączę pozdrowienia i dziękuję za odpowiedź

Mam pytanie odnośnie znaczenia pewnych słów i ich angielskich odpowiedników.

Robię wideo na YouTube i chciałem być pewny, że dobrze rozumiem znaczenie słowa "motyw".

W internecie ciężko było znaleźć jakieś zrozumiałe wyjaśnienie; artykuł na Wikipedii jest bardzo zawiły, ale pomogły angielskie źródła. Jednak, w języku angielskim pojawiają się słowa motif i theme czyli niby motyw i temat. Ze szkoły jednak pamiętam theme jako motyw.

Co jest czym w języku polskim?

Jaka jest etymologia nazw przypadków w języku polskim? Domyślam się, że nazwy mianownika, narzędnika, miejscownika i wołacza są tłumaczeniami łacińskich: nominativus, (ablativus) instrumentalis, locativus i vocativus. A co z dopełniaczem, celownikiem i biernikiem?

Zwróciło moją uwagę, że dzieło 123-stronicowe zapisujemy też jako dzieło studwudziestotrzystronicowe. Z tego jest jeden wniosek i jedno pytanie.

1. W języku polskim nie istnieje wobec tego „słowo najdłuższe”, o największej liczbie liter. Jest to skutkiem wspomnianej wyżej reguły, zawsze jesteśmy w stanie podać liczbę większą, gdyż zbiór liczb jest nieskończony.

2. Jak zapisać 123-1/2-stronicowy ? Dwudziestotrzy i półstronicowy ? Jeśli tak, to dlaczego to pół tak mocno oddziela?

Szanowni Państwo,
która forma jest poprawna: święta Teresa z Avila czy święta Teresa z Avili? Pierwsze sformułowanie jest powszechne, w mowie i piśmie, jednak wydaje mi się ono niepoprawne – wszak w języku polskim nazwy własne również powinny być odmieniane; nie mówimy/piszemy przecież Matka Teresa z Kalkuta.
Z poważaniem,
Prakseda Pawłowska

Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…

W przedmowie do swojego tłumaczenia Iliady z 1815 r. Stanisław Staszic pisał: „Uważałem […], iż dotąd pisarze nasi bądź w sworodnych dziełach, bądź w tłumaczeniu nie mieli jeszcze dosyć zamiaru stosowania dźwienności wyrazów do rzeczy”. Co dokładnie oznacza dźwienność i jaka jest etymologia tego słowa? Czy sworodny to wyraz notowany przez ówczesne słowniki?