-
przymiotniki od nazw osób1.12.20061.12.2006Chciałam prosić o rozstrzygnięcie pisowni przymiotników: pisma platońskie / Platońskie, jaskinia platońska / Platońska, platoński / Platoński model dialogu, kantowska / Kantowska etyka powinności, filozofia heideggerowska / Heideggerowska. Przeczytałam uważnie odpowiedzi udzielone w poradni, ale w dalszym ciągu nie wiem, czy np. ontologię arystotelesowską można pisać z dużej litery, czy mam ją traktować analogicznie do pojęcia geometria riemannowska.
Dziękuję bardzo za odpowiedź,
Ania P. -
licencjat i doktorat27.04.200627.04.2006Czy obydwa zwroty: doktorat filozofii i doktorat z filozofii (podobnie: licencjat filozofii i licencjat z filozofii) są poprawne?
-
dezautonomizacja
20.11.202320.11.2023Szanowni Państwo, prosiłabym o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Czy jest możliwe (i poprawne) użycie w j. polskim (naukowym) terminów - deautonomizacja i egzonomizacja, dla uzyskania negacji od słowa autonomizacja (i uchwycenia sensu, który wskazywałby pojęciowo na utratę autonomii przez podmiot). Z góry dziękuję za wyjaśnienie.
-
modularny, modułowy i nie tylko28.03.200328.03.2003W jednej z odpowiedzi p. dr M. Bańko porusza problem modularny/ modułowy. W tekście z niemieckiego, który akurat tłumaczę, firma (meblowa) szczyci się tym, że popiera politykę modularną/ modułową. Jest mowa też o filozofii modularnej/ modułowej i o takowej strategii. Tylko czy w języku polskim można tego przymiotnika użyć w takim kontekście? Chodzi o to, że poszczególne przedstawicielstwa firmy specjalizują się w wąskim zakresie (by wypełnić nisze rynkowe) i jako poszczególne moduły tworzą harmonijna całość. W różnych słownikach, jak i w internecie, spotkałam się z modułową budową czegoś tam, strukturą i koncepcją. Modularna była architektura, cegła i budowa. Wszystko w sensie dosłownym. W takim przenośnym, jak chce tego mój klient, przymiotnik ten nie występował. Czy jest on w takim razie poprawny, czy trzeba użyć jakiegoś innego? Jakiego? Serdecznie dziękuję z góry za pomoc.
-
nazwy archetypów13.11.200613.11.2006Mam pytanie właściwie z pogranicza językoznawstwa i filozofii. Chodzi o zapis archetypów w filozofii Junga: cień, jaźń, anima-animus, Wielka Matka, Stary Mędrzec. Czy wszystkie te nazwy należy pisać z wielkich liter czy tylko, jak napisałam, dwie ostatnie? W słowniku PWN anima, animus, właśnie w odniesieniu do filozofii Junga, pisane są z małych liter; słowa cień i jaźń również, jednak traktowane są chyba jako rzeczowniki pospolite, a nie jako archetypy.
Dziękuję,
Ania -
Padawan15.05.201715.05.2017Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
historia i historyja26.10.200926.10.2009Jaka była historia rozwoju rzeczowników typu historia, filozofia, lekcja? Czy dawniej (w jakim okresie?) miały one inną końcówkę w M. lp (lekcyja) i D. lm (lekcyj)? Jakiego ona była pochodzenia i z czego wynikały zmiany do postaci dzisiejszej? Gdzie można o tym więcej poczytać?
-
Mądre osoby akcentują…14.05.200414.05.2004Czy istnieje obowiązująca kogoś, kto chciałby mówić poprawną polszczyzną, reguła nakazująca akcentowanie niektórych wyrazów inaczej niż na sylabę przedostatnią? Jak wiedzieć, które to są wyrazy? Co powoduje, że mądre osoby w wystąpieniach publicznych akcentują na trzecią sylabę od końca wyrazy takie, jak nauka, Rzeczpospolita, szczegóły, matematyka, fizyka, a nie robią tego wobec wyrazów: filozofia, kosmonautyka, algebra, łacina?
Z poważaniem – Peter Wiśniewski -
Niektóre cechy fonetyczne Podhala
5.01.2022Dzień dobry.
W zawiązku z podróżami świątecznymi zawitałem po raz pierwszy do rodziny na Podhale i uderzyła mnie jedna rzecz. Mianowicie, bardzo dużo osób tutaj samogłoskę [e] wymawia jak [y]. Dla przykładu, ser -> [syr], mleko -> [mlyko], nie -> [niy]. Moje pytanie brzmi skąd taka tendencja?
Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę szczęśliwego nowego roku!
-
osoba ludzka raz jeszcze23.03.200423.03.2004W kwestii, czy zwrot osoba ludzka jest poprawny, wyjaśniam, że o ile brzmi on dziwnie w języku potocznym (np. w zdaniu: w windzie mieszczą się 3 osoby ludzkie), o tyle jest przyjęty i zrozumiały w filozofii i teologii, gdzie mówi się o osobach ludzkich np. w odróżnieniu do Osób Boskich. Analogiczna uwaga dotyczy więzi międzyludzkich i więzi międzyosobowych. Ponadto trzeba widzieć, że wyrażenie jednostka ludzka ma w filozofii i teologii inny sens niż osoba ludzka.
Paweł Borkowski