jednoznacznie
  • Dwa uszka, ale dwoje uszu
    11.09.2018
    11.09.2018
    Dzień dobry,
    chciałabym się poradzić w kwestii formy dwa uszka (w znaczeniu części ciała, w tekście przeznaczonym dla dzieci). Znalazłam taki wątek w poradni PWN, ale nie rozsądza on jednoznacznie problemu i pozostawia sprawę raczej otwartą: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Dwa-oczka-a-dwoje-oczek;17714.html

    W literaturze dziecięcej to raczej popularna forma. Czy jest ona dopuszczalna i można ją stosować w materiałach dla dzieci w nauce przedszkolnej?

    Pozdrawiam
    AMZ
  • dwoma i dwiema
    25.04.2010
    25.04.2010
    Szanowni Państwo!
    Czy forma narzędnika liczebnika dwie może brzmieć dwoma (dwoma paniami, dwoma minutami)? Często się z tym spotykam. Wiem, że Doroszewski wymieniał formy dwoma i dwiema jako oboczne. Jak jest obecnie?
  • Dwudziesto-dwunastościan
    16.12.2016
    16.12.2016
    Szanowni Państwo,
    jak poprawnie należy zapisać inną nazwę bryły (ścięty dwunastościan):
    dwudziesto-dwunastościan – z dywizem
    czy łącznie:
    dwudziestodwunastościan?

    Dziękuję za odpowiedź.

    Z wyrazami szacunku
    K.Z.
  • dwuznaczne zdania
    19.11.2012
    19.11.2012
    Czy można jednoznacznie określić (na jakiej podstawie?), do kogo odnoszą się formy zaimka swój w następujących zdaniach:
    Monika spotkała przyjaciółkę idącą ze swoim mężem. (mąż przyjaciółki czy Moniki?)
    Profesor kazał jej przynieść swoją pracę. (praca profesora czy jej?)
    Matka kazała im uporządkować swoje zabawki. (zabawki matki czy ich?)

    Czy lepsza byłaby tutaj zamiana na jej mężem / jego (jej) pracę / jej (ich) zabawki?
  • Dylemat interpunkcyjny

    11.05.2024
    11.05.2024

    Dzień dobry,

    mam szereg wątpliwości przy zawieraniu nazw plików/producentów oraz numerów seryjnych przedmiotów/urządzeń w tekstach formalnych (dla instytucji państwowych). Poniżej przedstawiam przykład:

    Plik o nazwie: "xxx" utrwalono na płycie sygnowanej: "nazwa producenta", o kodzie alfanumerycznym 5483932589. Płytę opisano pisakiem koloru czerwonego: "płyta nr 1".

    W których przypadkach stosować cudzysłów i czy powinien być poprzedzony dwukropkiem, jak w przypadku cytowanych wypowiedzi?

    A może zastąpić cudzysłów kursywą i/lub pogrubieniem tekstu?

    Z góry uprzejmie dziękuję.

  • dysjunkcja
    15.06.2011
    15.06.2011
    Przeglądając anglojęzyczną dokumentację techniczną, zauważyłem, że słowa conjunction oraz disjunction są rozumiane jako odpowiednio AND (koniunkcja) i OR (dysjunkcja). Moje pytanie dotyczy wyrazu dysjunkcja, która w naszym języku nie oznacza „zwykłej” alternatywy (o ile dobrze wiem, to jest to funkcja Sheffera, czyli NAND), choć widziałem już kilka opracowań, które jednoznacznie opisują dysjunkcję jako alternatywę. Skąd wynika różnica w stosowaniu tego pojęcia i które tłumaczenie jest poprawne?
  • Dywiz w nazwach miejscowych oraz w nazwach przystanków

    29.01.2024
    3.10.2021

    Szanowni Językoznawcy,

    co rządzi użyciem lub nieużyciem łącznika w nazwach miejscowych niektórych osiedli lub przystanków? Czym różnią się nazwy osiedli w Warszawie, takie jak Marymont-Potok, Marymont-Ruda od np. nazwy Bemowo Lotnisko (bez łącznika)? Czy stosowanie łącznika w nazwach przystanków typu: Podleśna-IMiGW, Łomianki-Szkoła, Nowy Świat-Uniwersytet, Wola-Ratusz jest poprawne? W jakim zakresie używa się w tych przypadkach norm dot. nazw miejscowości?

    Z poważaniem i pozdrowieniami

    J.J.

  • Dzielimy jabłko na sylaby
    27.02.2019
    27.02.2019
    Witam Państwa pytaniem o jabłko.
    Jak poprawnie można podzielić wyraz jabłko, przenosząc jego część do innej linijki. Zawsze myślałam, że: ja-błko, jabł-ko i jab-łko to trzy poprawne formy. Wpis w książce do kl. IV szkoły podstawowej informuje, żeby nie dzielić na ja-błko.
    Kto się myli?
    Pozdrawiam bardzo serdecznie.
  • elfy i elfowie
    4.02.2002
    4.02.2002
    Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
    Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.

    Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?

    Z tolkienowskim pozdrowieniem,
    Ruginwaldus
  • Film na podstawie książki w kinach
    26.04.2018
    26.04.2018
    Na okładce książki znajduje się napis:
    FILM NA PODSTAWIE KSIĄŻKI W KINACH
    Czy taki zapis jest poprawny? W rozmowie z moim kolegą pojawiły się wątpliwości, mianowicie uważa on, że tekst sugeruje jednoznacznie, że książka jest w kinach, a nie film, co oczywiście mija się z prawdą.

    Pozdrawiam,
    Patryk
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego