Szanowna Pani,

oglądałem niedawno film dokumentalny o ataku atomowym na Hiroszimę i Nagasaki. Jeden z ocalałych relacjonował: „Na ulicach leżały żałosne ciała martwych”. Czy przymiotnik „żałosny” nie jest nacechowany negatywnie? Nie wyraża pogardy? Nakazuje się wstydzić? Czy czując szczere współczucie wobec uczestnika wypadku samochodowego, wypada powiedzieć, że wygląda żałośnie? Intuicja podpowiada mi, że mógłby poczuć się urażony. Czy znaczenie tego słowa zmieniło się?

Chciałem dowiedzieć się, czy poprawnym, choć archaicznym, jest sformułowanie gańże i czy końcówkę -że można swobodnie dołączać do formy rozkazującej czasowników.

Moje uszanowanie.
Który z tych form jest poprawna: (on) żebra czy żebrze?

Szanowni Państwo!
Ostatnio nieźle się nagłowiłam – i nadal głowię – nad pewną kwestią z tekstu, który otrzymałam do zredagowania. Otóż pisze tam tłumacz: „Jestem pewien, że byśmy się dobrze zrozumieli” czy też „Stałoby się tak; wiedziała, że by się stało”. Chodzi mi o to że byśmy i że by. Słownik interpunkcyjny dopuszcza pisanie by oddzielnie po spójniku, ale w nieco innych przypadkach. Jak jest w tych przytoczonych przeze mnie przykładach? Razem czy osobno?
Iwona Michałowska

Szanowni Państwo,
ostatnio rozmawiałyśmy w szkole o spójnikach. Koleżanka wyraziła opinię, że spójnika żeby nie należy używać w wypowiedziach pisemnych (np. w szkolnych wypracowaniach), ponieważ należy do słownictwa potocznego (za jedyne poprawne uznaje aby i by). Zastanawiałyśmy się też, czy uczeń może zastosować iż zamiast że, aby (żeby) uniknąć powtórzenia. Proszę zatem rozwiać nasze wątpliwości: czy rzeczywiście należy tępić stosowanie żeby i iż?
Z poważaniem,
Małgorzata Białek

Robię drobne tłumaczenie z języka angielskiego i chciałbym wiedzieć, czy dopuszczalne jest w języku polskim – chociażby w mowie potocznej – stosowanie słowa co lub zwrotu że co bez znaku zapytania, jako wyrazu oburzenia lub prośby o zaprzeczenie, a nie jako pytania. Na przykład:

– Wychodzę za mąż za Davida Hasselhoffa!
- ŻE CO

Według mnie jest to błąd, jednakże mój kolega pozostaje nieugięty w swoim zdaniu, że jest to możliwe. Prosiłbym o Państwa opinię w tej kwestii.

Czy poniżej podane zdanie (chodzi głównie o partykułę -że) jest poprawne? Jeśli tak, to w jakich tekstach literackich można jej użyć?
„Jestem przekonany o prawdziwości tejże konstatacji”.

Mam taki dylemat, powiedzieć jak w piosence Żegnaj lato na rok, jeśli jest koniec lata – przecież to nieprawda: lato będzie za 10 miesięcy, nie za 12? Bądź mówię na końcu wakacji następne wakacje będą za rok, czy to poprawne, co z rocznikową interpretacją?

Szanowni Państwo,
chciałabym najpierw podziękować za wyczerpującą odpowiedź na moje wcześniejsze pytanie. Teraz mam kolejne. Jak odmieniać nazwisko Żelazko (np. Jan Żelazko)? Czy tak jak Kościuszko, czy też jak rzeczownik pospolity żelazko?
Z poważaniem
R. Gorońska

Czy w języku polskim istnieją derywaty żeńskie utworzone za pomocą sufiksu -ysza, inne niż przeorysza?