Szanowni Państwo!
Właśnie zmagam się z tekstem o lekach, spośród których niektóre są antagonistami, inne zaś agonistami. I tutaj pojawił się mój problem; otóż czy leki te to agonisty / antagonisty, czy też – pomimo swojej nieożywionej natury – agoniści / antagoniści? W Internecie ta druga wersja wydaje się zdecydowanie przeważać, ale to z kolei rodzi kolejne problemy, gdyż wtedy konsekwentnie należałoby pisać np. działają oni, a nie działają one.
Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.

Chciałabym zapytać o to, kiedy należy używać czasownika w formie męskoosobowej, a dokładnie o to, kiedy uznajemy, że grupa jest „mieszana”. Jeśli mamy rzeczowniki, które opisują osoby, to sytuacja jest jasna. „Dziewczynka i chłopiec byli”. Co, jeżeli mamy rzeczownik męskorzeczowy albo męskozwierzęcy? Czy wówczas też należy napisać „byli”? „Dziewczynka i kot”, „Dziewczynki i koty”, „Dziewczynka i kwiat”, „Dziewczynki i kwiaty”. Szczególnie w przypadku rzeczowników nieożywionych dziwnie dla mnie brzmi użycie formy „byli”, ale może moja intuicja mnie myli.

Pozdrawiam

Katarzyna K.

Czy poprawnie będzie napisać jedno i drugie, kiedy chcę opisać obraz przedstawiający konia i drzewo, np. jedno i drugie jawi się jako alegoria... . Niemożliwe jest omówienie typu oba elementy obrazu czy obie sylwetki. Nie mogę napisać jeden i drugi, bo drzewo jest nieożywione i rodzaju nijakiego, obydwaj ani obydwoje też nie, bo nie są to osoby. Jak z tego wybrnąć?

Szanowni Państwo,
jaki rodzaj gramatyczny ma Io (księżyc Jowisza, planetoida)?

Z poważaniem
Czytelnik

W sjp.pwn.pl laptop ma wyraźnie dopełniacz laptopa. Logika podpowiada coś odwrotnego (rzeczownik nieżywotny), ale oprócz niej mam przykład audycji Lato z radiem w 1. programie PR. Słuchałem jej wielokrotnie tego lata i nagrodą w codziennym konkursie był m. in. laptop. Kilka razy dziennie zapowiedzi mówiły, że w konkursie można „wygrać laptop, kamerę cyfrową lub kino domowe”. Tak samo mówił spiker podczas wyboru nagród, używając w bierniku formy laptop, jak mianownik. Kto ma rację?

Mam pytanie o zasadę odmiany rzeczowników określających styl piwa: porter, pilzner, weizen itp. Jak brzmią dopełniacze liczby pojedynczej tych wyrazów? Porteru czy portera? Pilznera czy pilzneru? Weizena czy weizenu?
Wszystkie wyrazy są najprawdopodobniej obcego pochodzenia i są oczywiście nieożywione, co by wskazywało na końcówkę -u, jednak używa się zazwyczaj końcówki -a. Proszę o wyjaśnienie jednoznaczne, jak należy odmieniać te wyrazy. Czy zachodzi w tych wyrazach uzus językowy?

Mam pytanie dotyczące wariantów „nad rzeką” — czy można powiedzieć, że coś dzieje się „obok rzeki”, np. „Festiwal odbędzie się obok rzeki”? Chyba nie ma nic niepoprawnego w tej wersji, ale nadal sprawia wrażenie, że coś jest nie tak.

Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,
zajmuję się korektą tłumaczeń (głównie z języka niemieckiego) i ciągle kłuje mnie w oczy użycie wyrażenia wymagania dla w połączeniu z rzeczownikiem nieożywionym. Na przykład: wymagania dla rękawic ochronnych. Nie potrafię uzasadnić swoich wątpliwości, ale brzmi to dla mnie niepoprawnie. Chętnie poprawiłbym takie wyrażenie na wymagania wobec rękawic ochronnych, chociaż i to brzmi dziwnie. Czy taka poprawka byłaby uzasadniona z punktu widzenia poprawnej polszczyzny?

Wiem, że w związku ze zmianami w języku, niektóre wyrazy męskie nieożywione w bierniku często kończymy na „-a”. Zauważyłam, że dzieje się tak szczególnie często, kiedy mówimy o warzywach i owocach, zwłaszcza w mowie potocznej. Zastanawiam się jednak jak to się ma do liczebników. Jeśli z jakiegoś powodu chciałabym powiedzieć, że zjadłam jeden owoc – banana, to jak to powiedzieć najlepiej? Zjadłam jeden banan? A może zjadłam jednego banana? Druga opcja brzmi „bardziej normalnie”, ale pierwsza zdaje się być bardziej poprawna gramatycznie.