odstępstwo
  • dowolność w zapisie wielkich liter
    10.05.2004
    10.05.2004
    Czy niektóre nazwy własne, jeśli tak sobie zażyczą ich posiadacze, mogą być pisane dowolnie pod względem wielkości liter? Przykład: nazwa własna Adidas, użyta w kontekście marki odzieży konkretnego producenta. Według mnie jako nazwa własna powinna być ona pisana wielką literą, natomiast mój rozmówca upiera się, że właściciel marki pisze wszędzie tę nazwę małą literą, a więc my też tak powinniśmy. Inne przykłady to np. nazwa filmu eXistenZ.
  • mianownik liczby mnogiej osobowych nazw własnych
    6.06.2011
    6.06.2011
    Zastanawia mnie pewna sprawa z liczbą mnogą rzeczowników własnych. Dlaczego są Tatarzy, a nie Tatarowie, dlaczego Bułgarzy, a nie Bułgarowie, dlaczego Majarowie, a nie Majarzy (u Tolkiena; a jeśli jesteśmy przy tym, to elfy czy Elfowie, orki czy orkowie)? Czy jest jakaś zasada, czy odmienia się, jak chce, jak jest wygodniej?
    Pozdrawiam i z góry dziękuję.
  • PLL LOT
    14.11.2011
    14.11.2011
    Jak pisać nazwę PLL LOT / „Lot” / Lot? Strony linii, Wikipedia, strony entuzjastów używają pisowni LOT. Słowniki PWN czasem dopuszczają LOT / „Lot” (słownik ortograficzny), czasem piszą Lot lub „Lot” (zasady pisowni). Nawet w Poradni są dwie różne odpowiedzi, mimo że pochodzące od tego samego autora: art. 775 – Lot, art. 8515 – LOT, z uzasadnieniem, że to skrótowiec, co – o ile wiem – nie jest prawdą. Moje wyczucie skłania mnie do użycia formy LOT z przyczyn historyczno-tradycyjnych, ale ciekaw jestem Państwa opinii.
  • Pociąg doznał opóźnienia
    26.06.2012
    26.06.2012
    Szanowni Państwo!
    Słyszałam wielokrotnie na dworcach kolejowych informacje o tym, że „pociąg doznał opóźnienia”. Wydawało mi się, że czasownik doznać odnosi się raczej do ludzi (np. doznać uszczerbku na zdrowiu) i tu jest błędnie używany, ale ostatnio również w internetowym rozkładzie jazdy pociągów natknęłam się na zdanie: „Pociągi pasażerskie mogą doznawać opóźnień (…)”. Czy takie użycie czasownika doznać jest poprawne?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam!
    Joanna Chodorowska
  • Polszczyć imiona władców?
    18.11.2014
    18.11.2014
    Szanowni Państwo,
    czy istnieją jakieś reguły dotyczące spolszczania imion monarszych? Jeżeli tak – jakie? W szczególności interesuje mnie kwestia obecnego władcy Liechtensteinu, Jana Adama II (czy może raczej Hansa Adama II). Czy w uproszczeniu przyjąć można, że należy spolszczać imiona tych monarchów, którzy są powszechnie Polakom znani (więc Elżbieta II, ale Hans Adam II), czy jednak istnieją pewne imiona, które z założenia spolszczać należy (np. właśnie Hans)?
    Z wyrazami szacunku
    N.S.
  • Tsipras – Cipras?
    3.12.2015
    3.12.2015
    Chciałabym się dowiedzieć, jak wygląda poprawna forma zapisu nazwiska greckiego polityka: Tsipras czy Cipras? Na stronie Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych znalazłam informację, że w języku greckim połączenie liter t i s jest wymawiane jako c. W świetle tej reguły forma Tsipras byłaby transliteracją nazwiska polityka, w formie transkrybowanej zaś powinno być więc zapisywane jako Cipras. Czy słusznie wysnułam zatem wniosek, że forma Cipras byłaby bardziej wskazana?
  • Tsipras – Cipras?

    3.12.2015
    3.12.2015

    Chciałabym się dowiedzieć, jak wygląda poprawna forma zapisu nazwiska greckiego polityka: Tsipras czy Cipras? Na stronie Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych znalazłam informację, że w języku greckim połączenie liter t i s jest wymawiane jako c. W świetle tej reguły forma Tsipras byłaby transliteracją nazwiska polityka, w formie transkrybowanej zaś powinno być więc zapisywane jako Cipras. Czy słusznie wysnułam zatem wniosek, że forma Cipras byłaby bardziej wskazana?

  • włączać
    23.01.2004
    23.01.2004
    Witam.
    Mam pytanie dotyczące wielu Państwa odpowiedzi; wielokrotnie spotykam się ze zdaniem, iż jedno wyrażenie lub słowo jest bardziej poprawne od drugiego tylko dlatego, że jest częściej używane. Jak to stwierdzenie zastosować do słowa włączać, które jest stosowane bardzo rzadko (zazwyczaj mówi się [włanczać])? Niepoprawnie mówią nawet osoby wykładające na uczelniach, chociaż to od nich powinniśmy się uczyć. Oczywiście nie jest to jedyny przykład.
    Z wyrazami szacunku
    Angelika Kowaska
  • Wołacz a przecinek
    10.04.2017
    10.04.2017
    Jak uzasadnić brak przecinka w zwrotach typu Cześć Kasiu!, Dzień dobry panie Piotrze! czy wzięte z kampanii reklamowej Dzień dobry emocje? Taki zapis uznawany jest za właściwy w niektórych współczesnych wydawnictwach poprawnościowych (choćby w Formach i normach z 2014 r.). Znam jedynie argument o hiperpoprawności, ale jest on chyba niewystarczający. Występuje tu przecież forma wołacza, która – jak się wydaje – wymaga postawienia przecinka.
    Bardzo proszę o wyjaśnienie.
  • akcent wyrazowy
    1.02.2002
    1.02.2002
    Jęz. polski posiada stały akcent – na przedostatniej sylabie. Jednak istnieją słowa, w których trzecia od końca sylaba jest akcentowana np. w słowie uniwersytet. Czy tylko to słowo jest wyjątkiem, czy istnieje jakaś reguła wpływająca na umiejscowienie akcentu na tej sylabie? Czy ma to może coś wspólnego z tym, ze przedostatnia sylaba zawiera [y]?
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Joanna Kajak
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego