Mam pytanie dotyczące dwóch przykładów pisowni cząstki by.

1. Nie wygląda to tak, jakby/ jak by się wydawało.
2. Myślę, żeby/że by się na mnie pogniewała.

Nie wiem, czy mój tok myślenia jest dobry, ale wydaje mi się, że w pierwszym przykładzie można wymienić jakby na jak gdyby – jednak nie mam przekonania co do łącznego zapisu. Co do drugiego przykładu mam jeszcze większe wątpliwości.

Pozdrawiam
Amator polszczyzny

Szanowni Państwo,

mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

Z poważaniem,

Maciej

Szanowna Redakcjo,
Czy poprawne jest używanie słowa klimat w znaczeniu 'atmosfera', np. „Klimat rozmów pomiędzy panami X i Y był bardzo dobry”, „Od wielu lat panuje dobry klimat we wzajemnych stosunkach polsko-niemieckich"?
Pozdrawiam
M.B.

Proszę o szersze opisanie pod kątem etymologicznym znaczenia wyrażenia być winnym czegoś.

Dziękuję.

W ostatnich latach postępuje daleko idące rugowanie zaimka który i zastępowanie go, często w bardzo rażący sposób, zaimkiem jaki. Wydaje mi się, że który określa coś, definiuje, wskazuje ku czemuś, podczas gdy jaki odnosi się do jakości, cech charakterystycznych. Czy mam rację? Jak Pan by je rozróżnił?
M.S.

Chciałem uzupełnić poradę https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html informacją, że autorzy tego programu – jak i wcześniejszego programu, a w zasadzie języka zapisu dokumentów, zwanego TEX (przy czym E zapisywane było w rejestrze dolnym), którego ten program jest modyfikacją – wyraźnie zaznaczali zawsze, że jedyną poprawną wymową jest [latech] (niepoprawna jest też wymowa [lejtech]), ale po polsku może to być TYLKO [latech], nie [lateks], bo lateks to coś zupełnie innego (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/LaTeX i https://pl.wikipedia.org/wiki/Lateks).

Podobnie mieliśmy wcześniej problem z programem ChiWriter, który polscy użytkownicy z uporem nazywali [czi-rajterem], pomimo że jego autor, notabene Niemiec, zawsze zaznaczał, że ma być czytane [kaj], bo takie jest jego imię (Kay Horstmann) i zarazem tak po angielsku czyta się grecką literę chi (X) – z tego ostatniego względu po polsku można by czytać [chi-rajter] ale nigdy [czi-rajter].

Poza tym nie wiem, dlaczego Pani uważa, że nazwy programów nie są nazwami własnymi. Czy dlatego, że każdy taki program może istnieć w setkach czy tysiącach egzemplarzy jak egzemplarze samochodów marki „ford”? Chyba byłaby to fałszywa analogia. Oprogramowanie jest wynikiem aktu twórczego, jak książka, więc jego nazwa jest czymś bardziej analogicznym do tytułu dzieła literackiego niż do marki samochodu itp. (Zresztą dowolne dzieło literackie, np. „Czarodziejka z jeziora”, jako książka też może istnieć i istnieje w tysiącach egzemplarzy).

Wszystkie nazwy programów, typu Word, WordPerfect, ChiWriter powinniśmy chyba zatem pisać wielką literą (ja to zresztą jest praktykowane, ale nie wiem, czy ze względu na wpływ angielskiego, czy na rzeczywistą refleksję językową typu przeprowadzonej przez mnie).

Pisownia, która „małe zawiera w środku i na końcu wielkie litery”, jest nietypowa nie tylko dla polszczyzny, ale w zasadzie dla wszystkich nowożytnych języków zachodnich (w tym i angielskiego) – oprócz klingońskiego.

Wydaje mi się także, że nie mówi się po polsku o wynalazcy oprogramowania, tylko o jego twórcy. Ale może się mylę?

Maciej St. Zięba

Szanowni Państwo,
zwracam się pytaniem, czy poprawne jest użycie następującego zwrotu: „Wszystkie produkty Firmy X (są) made in Germany”. A może należy używać tylko takiego zwrotu: „Wszystkie produkty Firmy X wyprodukowano w Niemczech”? Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.
Łączę pozdrowienia

W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

W j. polskim wielką literą piszemy nazwy mieszkańców krain geogr. i państw, czy miast też?
Jak utworzyć nazwy mieszkańców od: Dalmacji, Damaszku, Teheranu, Transylwanii, Hany(hanak?), Liptowa, Zahoria(zahorak?), Alabamy, Archangielska, Alabamy, Arnhem, Bahamów, Baltimore, Barcelony, Belfasu, Bermudów, Bilbao, Bogoty, Brighton, Brna, Bukaresztu, Capri, Cordoby, Dachau, Dakaru, Dortmundu, Dubrownika, Edinburghu. Florydy, Frankfurtu, Gemeru, Gibraltaru, Głuchołazów, Granady, Haagi, Istambułu, Jeruzalem, południowej Ameryki, Kandaharu, Karwiny, Kopenhagi, Krymu, Kisuc, Lichtensztajnu, Liverpoolu, Madrytu, Ołomuńca, Opawy, Ostrawy, Pilzna, Quebecku, Rotterdamu, Sewastopolu, Sztokholmu, Strasbourgu, Tokaju, Transylwani, Użhorodu, Verony, Waszyngtonu, Wieliczki i Genewy?
Byłbym bardzo wdzięczny za odpowiedż, pozdrawiam
W. Borkowski

Szanowni Państwo,
czy sformułowanie, że coś spotkało się z negatywną krytyką jest pleonazmem?
Z poważaniem
X