przestarzały
  • mało wiele
    4.02.2013
    4.02.2013
    W opowieści Marka Bieńczyka Nussi i coś więcej (2012) trzykrotnie padają słowa: „Nie minęło dużo wiele” (= Nie minęło dużo czasu). Przyznam, że nigdy wcześniej się z tym zwrotem nie spotkałem. Czy jest on znany polszczyźnie ogólnej? A przy okazji – czy między dużo a wiele nie powinniśmy postawić przecinka?
  • obłudność
    6.04.2015
    6.04.2015
    Droga poradnio,
    ostatnio po raz pierwszy spotkałam się ze słowem obłudność, użytym w tym samym kontekście co obłuda (dokładnie w zestawieniu obłudność ludzka). Znalazłam tylko jedno słownikowe źródło, u Pana Doroszewskiego. Czy jest to słowo, które było po prostu częściej używane w starszej polszczyźnie, zastąpione obecnie obłudą? A może ma jednak inne znaczenie, inne zastosowanie? Będę wdzięczna za rozwianie moich wątpliwości.
  • obywatelstwo
    18.04.2008
    18.04.2008
    Witam!
    Od jakiegoś czasu zastanawiam się, czy można użyć następującego stwierdzenia: „Do Zgromadzenia Narodowego wybierani byli przedstawiciele obywatelstwa francuskiego” – w tym sensie, czy można użyć słowa obywatelstwa zamiast np. obywateli. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
    Pozdrawiam
    Łukasz Kowalski
  • Partykuła -li

    29.11.2020
    29.11.2020

    Dzień dobry, interesuję mnie partykuła -li. Czy jest ona uważana za przestarzałą i odradza się jej stosowania, czy może jest ona wciąż dopuszczalna, aby nadać wypowiedzi trochę patosu?

    Pozdrawiam

  • raz na kiedy
    18.02.2014
    18.02.2014
    Szanowni Państwo,
    zdarzyło mi się słyszeć sformułowanie raz na kiedy w znaczeniu 'raz na jakiś czas'. Brzmi trochę, jakby było regionalizmem, ale pewności nie mam. Osoba, która użyła tego wyrażenia, zapytana dlaczego tak powiedziała, odpowiedziała, że zawsze tak mówiła. Niestety nie udało mi się znaleźć informacji skąd pochodzi owo sformułowanie, co rzeczywiście oznacza oraz czy jest poprawne (regionalnie). Będę wdzięczna za próbę wyjaśnienia.
    Z wyrazami szacunku
    Małgorzata
  • reklamowe „ty”
    1.04.2009
    1.04.2009
    Szanowni Państwo,
    zauważyłam, że w teksach reklamowych i na stronach internetowych używanie formy grzecznościowej Państwo należy do rzadkości. Autorzy tekstów częściej używają formy ty, np.: „Nie wiesz, komu przekazać jeden procent podatku? Wejdź na stronę…”. Czy forma Państwo stała się w tego typu tekstach formą przestarzałą?
    Z poważaniem
    Magdalena Kuckertz
  • Starzy – szlachetni?
    9.11.2014
    9.11.2014
    Szanowni Państwo,
    spotykam się czasem z przekonaniem, że nieodmienianie słów radio i studio jest przejawem elegancji językowej „w starym, dobrym stylu”. Czy rzeczywiście istnieją podstawy do takiego postrzegania braku odmiany w tych wypadkach? Na podobnej zasadzie zetknąłem się z uznawaniem formy postaci za „szlachetniejszą” niż postacie. (Chodzi oczywiście o mianownik lm. rzeczownika postać). Dodam, że dotyczy to ludzi młodych.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • tato i tata
    4.10.2005
    4.10.2005
    W Państwa słowniku występują formy tato i tata (obie w mianowniku) jako spieszczenia nazwy ojciec. Tata jest dziś częstsza. Czy mogę używać w mianowniku tato bez strachu, że wyraz jest przestarzały?
  • truchło

    28.10.2022
    28.10.2022

    Szanowni Eksperci,

    ostatnio często widuję użycie wyrazu „truchło” w znaczeniu „ciało martwego zwierzęcia”. Mam wrażenie, że celują w tym źródła policyjne (przykładowe wyniki wyszukiwania: „policja została powiadomiona o truchle psa”, „funkcjonariusze zabezpieczyli truchło kota”, „truchło kilkunastu zwierząt znaleźli policjanci”). Czy takie użycie jest poprawne? Znane mi słowniki traktują ten wyraz jako książkowy, poza tym nigdy nie zawężają jego zakresu do zwierząt.

  • Tylko Apollo w mianowniku
    23.01.2020
    23.01.2020
    Czy forma mianownika Apollin jest dopuszczalna (np. jako archaizm)? W przypisie do Promethidiona napisano: Współcześnie używana jest forma Apollo, co można by rozumieć, że kiedyś i Apollin był w łaskach. Mianownik w tekście się nie pojawia, a przypis jest do dopełniacza (Apollina), który współcześnie słowniki umieszczają pod Apollo.
    (wspomniany przypis – zob. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/promethidion.html#footnote-idm139931596965744 )
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego