rok do roku
  • Wyrażenia i wyrazy: mozartowskie symfonie, schubertowskie tria; brahmsista, beethovenista, chopiniści
    9.05.2017
    9.05.2017
    Mam pytanie o poprawną pisownię słów, które pochodzą od nazwisk kompozytorów muzycznych.
    Przymiotniki – powinno się je pisać wielką czy małą literą? Np. mozartowskie symfonie, schubertowskie tria? W literaturze specjalistycznej spotykam pisownię wielką literą: utwory Beethovenowskie, opery Moniuszkowskie.
    Rzeczowniki – brahmsista (od: Brahms), beethovenista (od: Beethoven), chopiniści (od: Chopin). Czy taka forma jest poprawna? Czy obowiązują określone reguły w konstruowaniu takich form?
  • wywinąć orła

    11.04.2023
    11.04.2023

    Dzień dobry! Związek frazeologiczny "wywinąć orła" powszechnie znany jest jako synonim do "przewrócenia się", jednakże spotkałem się właśnie z jego użyciem w znaczeniu "umrzeć". Czy to sformułowanie użyte w takim sensie jest poprawne?

  • x czy ks przed końcówką?
    6.12.2002
    6.12.2002
    Chciałbym zapytać o pewne niekonsekwencje pojawiające się w waszych odpowiedziach dotyczących odmiany nazwisk zakończonych na -x. W odpowiedzi zatytułowanej Cezex… czytamy: „Po drugie zaś, inne słowa zakończone literą x, w szczególności nazwiska, nadal trzeba odmieniać po staremu, np. Rex, Rexa, Rexowi, Rexem, ale Reksie (przykład przytoczony w komunikatach Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, nr 2 z 2001 roku)”. Natomiast w odpowiedzi Lex Pani K. Sobolewska radzi odmieniać nazwisko Hendrix – Hendriksa. Jak więc należy odmieniać nazwiska zakończone na -x?
  • yorkshirski albo jorkszyrski

    7.05.2021
    7.05.2021

    Jak utwórzyć (a raczej: zapisać) przymiotnik od nazwy Yorkshire?

    Jorkszirski? Yorkshirski? Yorkshire'irski?

    Z paryskimi pozdrowieniami

    D.

  • Za a poza
    14.07.2016
    14.07.2016
    Szanowni Państwo,
    zdumiewa mnie maniera jednego z najpopularniejszych i najbardziej doświadczonych komentatorów sportowych w naszej telewizji. Chyba w każdej transmisji używa zwrotu X minut poza nami, gdy informuje, ile czasu gry już upłynęło. Zawsze wydawało mi się, że przyimek poza albo dotyczy położenia w przestrzeni, albo jest wyrazem bliskoznacznym do oprócz, ale nie ma nic wspólnego z określeniem czasu (wystarczy raczej za nami).
    Czy moje przypuszczenia są trafne?
  • Za dwa dni kalendarzowo
    17.09.2019
    17.09.2019
    Czy istnieje określenie czasu jako za dwa dni kalendarzowo, nie ma słowa kalendarzowo w słowniku i jak to rozumieć? Czy można mówić za dwa dni i myśleć o dniach kalendarzowo, nie dzień jako 24 h, bo jeśli mówię właśnie tak to jak to rozumieć kalendarzowo czy dobowo jako 2x 24h?
  • Zadziać się

    25.07.2021
    25.07.2021

    Od kilkunastu lat upowszechnia się użycie czasownika zadziać się (i też zadziewać się) w znaczeniu odpowiednio ‘wydarzyć / wydarzać się’. Pamiętam, że dawniej słowo to oznaczało potocznie ‘zawieruszyć się’. Czy to nowe znaczenie jest po prostu współczesnym neologizmem rozszerzającym czasownik podstawowy dziać się, czy też takie użycie było znane już w XX wieku, tylko nigdy się wtedy na nie nie natknąłem?


    Dziękuję za pomoc, Łukasz

  • Zaimek jakiś w znaczeniu ‘około’
    20.05.2019
    20.05.2019
    Czy o osobie mającej około 180 cm wzrostu powiemy, że ma jakiś metr osiemdziesiąt czy jakieś metr osiemdziesiąt wzrostu?

  • zajebisty
    14.05.2003
    14.05.2003
    Dzień dobry! Nie wiem, czy tu jest miejsce na tego rodzaju pytania, ale mam pewien problem językowy. Uczę w szkole i kilka razy usłyszałem od uczniów słowo zajebisty (przepraszam za ten wg mnie wulgaryzm). Kiedy zwróciłem uwagę, uczniowie odpowiedzieli, że nie jest to żadne wulgarne słowo. Szukałem tego pojęcia w słownikach i nie mogłem znaleźć. Czy Państwo mogliby mi pomóc w znalezieniu znaczenia tego słowa i jego klasyfikacji jako wulgaryzmu?
    Z wyrazami szacunku – Kamili Chudnicki
  • Zalas i Ispina
    10.09.2008
    10.09.2008
    Pod Krakowem są miejscowości Zalas i Ispina. Miejscowniki powinny brzmieć w Zalasie, w Ispinie, tymczasem jest kościół w Zalasiu (napis na krzyżu) oraz szkoła podstawowa w Ispini (urzędowa tablica). Którym wersjom przyznać słuszność?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego