Dzień dobry,
moje pytanie dotyczy obecnej sytuacji zagrożenia epidemicznego. No właśnie, mamy zagrożenie epidemią, więc epidemiczne, a czy ankieta, którą wypełniają interesanci w naszym urzędzie, dotycząca występowania objawów zakażenia, ewentualnego kontaktu z osobą zakażoną itp. to ankieta epidemiczna, czy epidemiologiczna?
Z góry dziękuję za poradę.

Czy powszechne dzisiaj mylenie biernika z dopełniaczem przez spikerów Polskiego Radia, Polskiej Telewizji oraz coraz wiekszą liczbę użytkowników polszczyzny wynika z niedouczenia wcześniej wymienionych, czy też jest to naturalne zjawisko na obecnym etapie rozwoju jezyka polskiego?
Pozdrawiam, z góry, dziękując za odpowiedź.

Jacek Bonikowski

Zdarza mi się słyszeć, zwłaszcza wśród moich znajomych z południa Polski, formę krzyczeć po kimś zamiast krzyczeć na kogoś. Z początku podejrzewałem, że jest to element śląskiej gwary, ale później zdarzało mi się napotykać tę formę także u mieszkańców innych rejonów kraju. Żaden ze słowników, które przeglądałem, nie wspomina o krzyczeniu po kimś. Stąd moja prośba o wyjaśnienie, skąd w języku wzięła się ta forma i czy można uznać za poprawne jej stosowanie.

Dlaczego krakowskie wyjść na pole ma status regionalizmu, a warszawskie wyjść na dwór – normy ogólnopolskiej? Dlaczego nie po równo albo wręcz odwrotnie? Tam, gdzie się wychodzi na pole – a czasem jest to i ze 200 km od Krakowa – wychodzenie na dwór nie jest alternatywą, tylko abstrakcją, a pewnie jeszcze bardziej było tak w czasach, kiedy hierarchizowano te formy. Czy ta nierówność jest nie do ruszenia? Czy na pole może jeszcze liczyć na nobilitację?

Redaktor J. Gorzelik w Dzienniku Zachodnim określił termin Opolszczyzna jako wprowadzony [do polszczyzny] rusycyzm. Wtóruje mu red. M. Smolorz. Według WSO PWN ([49], 13.13): „Przyrostek -izna (-yzna) już dawno tworzył rzeczowniki od przymiotników”. Podobno badania H. Safarewiczowej potwierdzają polskie pochodzenie formantu -szczyzna. Chciałbym zapytać o termin Opolszczyzna: czy nie został on wprowadzony w latach 60. XX w.? Czy terminy takie jak np. Lubelszczyzna były wcześniej obecne w języku? Czy jest to związane z wpływami języka rosyjskiego?
Jan Nowak

Szanowni Państwo,
Reaktywowalem z kolegami starą grę w palanta i w związku z tym mam kilka pytań. W odnalezionych przepisach palant oznacza kij do wybijania zwany również bijakiem. W słownikach palant oznacza grę lub obraźliwe określenie człowieka. Jak nazywamy zawodników grających w palanta? Wg analogii do piłka – piłkarze, czyli palanciarze, czy tak jak lekkoatleci, czyli palanci (w słowniku liczba mnoga istnieje w formie: palanty).
Czy jestem Palantem, czy Palanciarzem?
I jak brzmi liczba mnoga. Palanty?
Wszelakie wyjaśnienie związane z moim ukochanym palantem z radościa przyjmę.

Pozdrawiam.
Jacek Pawlak

Mam wątpliwość dotyczącą rozwiniętych wariantów przymiotników GL-owski, GS-owski, PGR-owski itp. Słowniki podają jedynie zapisy typu geelowski, geesowski i pegeerowski. Czy nie lepiej byłoby jednak pisać gieelowski, gieesowski i pegieerowski, tym bardziej że taka pisownia odpowiadałby ogólnopolskiej wymowie? Notabene jako odrębne hasło w WSO zostało odnotowane nie ge, lecz właśnie gie.

Dzień dobry.

Jestem ciekawa poprawności zbitek typu: wybrali się odwiedzić, poszli zrobić, iść pomagać, wrócił zmienić buty itd.

Kiedyś wyczytałam (chyba tutaj), że jest to bodajże rusycyzm, bo winno się wstawić by, gdy chodzi o język polski: wybrali się, by odwiedzić itd.

Troszkę to dziwnie brzmi dla ucha przyzwyczajonego do tych pierwszych rozwiązań.

Niestety nie mogę odnaleźć tej porady, a chciałam się upewnić, czy dobrze zapamiętałam, a jeśli tak, jaka reguła o tym mówi.

Bardzo dziękuję.

Szanowni Państwo!

Chciałbym zapytać, czy słowo propaganda jest nacechowane negatywnie, czy też można je nadal używać w sensie neutralnym, zgodnym z łacińską etymologią, jako szerzenie, rozpowszechnianie?

Z poważaniem

Grzegorz Janusz

Czy można używać sformułowania: „Nie będę danej kwestii szerzyć”? Chyba chodzi o to, że ktoś nie rozwiaja, nie rozszerza swoje wypowiedzi lub wywodu. Jak można to inaczej określić, nie nadając temu zabarwienia negatywnego, że ktoś nie będzie się w danej kwestii „rozwodził”?