ustanowić
  • policja i milicja
    13.03.2008
    13.03.2008
    Witam,
    chciałbym zapytać o etymologię wyrazu policja. Skąd ten wyraz przywędrował do polszczyzny? Czy zawsze był zapisywany w taki sposób jak obecne? Czy jego znaczenie było zawsze takie jak dziś? Proszę o jak najszerszą informację na temat obecności tego wyrazu w polszczyźnie. Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Mateusz
  • alfabety niełacińskie w polskim zapisie

    5.02.2004
    5.02.2004

    Szanowni Państwo,

    zwracam się do Państwa z prośbą o radę. Czy można gdzieś (najlepiej w Internecie) znaleźć reguły dotyczące zapisu polskiego (ewent. korzystającego z alfabetu łacińskiego) nazw, nazwisk i innych wyrażeń pochodzących z języków orientalnych i egzotycznych oraz języków używających azbuki?

    Dziękuję bardzo i pozdrawiam.

    Ireneusz Hyrnik

    WN PWN

  • Apelatywizacja

    16.07.2021
    16.07.2021

    Borykam się z następującym problemem: "Mercedes" to nazwa własna, natomiast słowo „samochód” to nazwa pospolita. Czy tłumacząc "Mercedes" na języki obce jako „samochód” (czyli zastępując nazwę własną nazwą pospolitą jako "car") doszłoby trwale do apelatywizacji?

  • Arbitralny
    5.09.2018
    5.09.2018
    Słowo arbitralny definiowane jest jako ‘bezkompromisowy, narzucony bez możliwości sprzeciwu’; ma wydźwięk, zdaje się, negatywny.
    Często spotykam się z nim w pracach dotyczącej statystyki w znaczeniu ‘umowny, konwencyjny’, na przykład w odniesieniu do: wartości prawdopodobieństwa, parametru („Analiza danych […]” Zięby), progu, przedziału ufności (Google), tj. wartości liczbowych ogólnie przyjętych, ustanowionych na drodze porozumienia.
    Czy takie użycie należałoby uznać za element naukowego żargonu?
  • Dywiz w nazwach miejscowych oraz w nazwach przystanków

    29.01.2024
    3.10.2021

    Szanowni Językoznawcy,

    co rządzi użyciem lub nieużyciem łącznika w nazwach miejscowych niektórych osiedli lub przystanków? Czym różnią się nazwy osiedli w Warszawie, takie jak Marymont-Potok, Marymont-Ruda od np. nazwy Bemowo Lotnisko (bez łącznika)? Czy stosowanie łącznika w nazwach przystanków typu: Podleśna-IMiGW, Łomianki-Szkoła, Nowy Świat-Uniwersytet, Wola-Ratusz jest poprawne? W jakim zakresie używa się w tych przypadkach norm dot. nazw miejscowości?

    Z poważaniem i pozdrowieniami

    J.J.

  • -owiać czy -awiać?
    7.07.2009
    7.07.2009
    Szanowni Państwo,
    czy mogą mi Państwo podać choć jeden powód, dla którego słowniki (SJP PWN; Wlk. Słownik Ort.-Fleks., Świat Książki) podają jako poprawny czasownik urzeczowiać od urzeczowić? Próbowałam znaleźć inny taki przykład, ale mi się nie udało. Wszędzie o przechodzi w a: ustanowićustanawiać, wznowićwznawiać, wyłowićwyławiać, upaństwowićupaństwawiać, uzdrowićuzdrawiać, uzmysłowićuzmysławiać.
    Z poważaniem
    Barbara Słomka
  • połączenie
    19.07.2007
    19.07.2007
    W języku informatycznym używa się często sformułowania połączenie do…, np. połączenie do portu, połączenie do interfejsu, połączenie do innego komputera. Czy dopuszczamy takie żargonowe sformułowanie? Dla mnie połączenie z portem brzmi dziwnie – rzeczywiście mówi sie do portu.
  • Sędzia Komisarz
    28.09.2016
    28.09.2016
    Szanowni Państwo,
    szukałem w różnych źródłach, ale nie znalazłem odpowiedzi, zwracam się więc do ekspertów w tej dziedzinie. Czy w rzeczownikach dwuczłonowych pisanych z łącznikiem, chcąc zapisać je wielką literą ze względów grzecznościowych, wielką literą piszemy tylko pierwszy człon czy obydwa? Przykładowo, czy adresując pismo do sędziego-komisarza (taka pisownia występuje w ustawie), chcąc zapisać je z wielkiej litery piszemy Sędzia-komisarz czy Sędzia-Komisarz?

    Dziękuję za odpowiedź.
  • szacunek
    8.12.2015
    8.12.2015
    Szanowni Państwo,
    bardzo mnie ciekawi, skąd homonimiczność wyrazu szacunek. Nie widzę na pierwszy rzut oka bliskości między dwoma głównymi znaczeniami (takimi jak w SJP). Interesujące jest to, że homonimiczność występuje też w formach synonimicznych. Na przykład estyma oznacza ‘poważanie’, a w bardziej specjalistycznym języku występuje pojęcie estymacji, odnoszące się do drugiego znaczenia szacunku. Wygląda na to, że rzecz sięga poza obręb naszego języka. Tym bardziej frapuje mnie źródło.
  • w przypadku (.) gdy
    27.02.2012
    27.02.2012
    Szanowni Państwo!
    Czy w następujących zdaniach poprawne byłoby postawienie przecinka nie przed całym wyrażeniem w przypadku gdy, lecz przed słowem gdy?
    1. Motyw, który zawsze musi być obecny, w przypadku gdy podstawowy akt prawny przewiduje uprawnienia wykonawcze.
    2. Tekst, który należy zastosować, w przypadku gdy komitet jest już ustanowiony na mocy istniejących przepisów.
    3. W przypadku gdy w odniesieniu do […] jest to uzasadnione szczególnie pilną potrzebą, […].
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego