Jaka jest różnica pomiędzy pomiędzy wyrazami katowickim a katowickiem, lubelskim a lubelskiem itp.?

Dzień dobry,

wg internetowego Słownika gramatycznego języka polskiego dopełniacz słowa „Chełm” w znaczeniu ‘miasto w województwie lubelskim’ brzmi „Chełma”, a jako dzielnica Gdańska ma formę „Chełmu”, choć jak można przeczytać w poradzie o tytule „Chełm gdański”, nie jest to takie jednoznaczne. Wg tej porady, nazwy wsi, przysiółków, osad i dzielnic mogą mieć w dopełniaczu końcówkę -a albo -u. A jaką formę ma dopełniacz, jeśli chodzi o „Chełm” w znaczeniu: 1) mezoregion stanowiący część Wyżyny Śląskiej; 2) jezioro w województwie zachodniopomorskim w gminie Łobez; 3) góry w województwie małopolskim (w Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Beskidzie Makowskim)?

Szanowni Państwo,
czy w treści zaproszenia ślubnego nazwę kościoła, w którym odbędzie się ceremonia powinnam zapisać jako w kościele akademickim KUL, czy też w Kościele Akademickim KUL?
Na stronie www tego kościoła każdy z wyrazów jest napisany wielką literą. Z jednej strony jest to nazwa konkretnego kościoła, ale z drugiej – jest wiele kościołów akademickich, a już dodanie KUL go dookreśla, jak w przypadku np. kościoła Mariackiego, gdzie tylko drugi człon pisze się wielką literą.

Z poważaniem

Szanowni Państwo,
jaką pisownię (wielką czy małą literą) należy zastosować, gdy mamy do czynienia z kontekstem wyraźnie wskazującym na konkretny obiekt typu urząd czy uczelnia, lecz bez użycia stricte pełnego brzmienia? Jeżeli mamy Akademię Górniczo-Hutniczą im. Stanisława Staszica w Krakowie (pełna, oficjalna nazwa), to użycie wielkich liter w sformułowaniu: Studiuję w Krakowie, na Akademii Górniczo-Hutniczej ze względu na brak końcowych składników nazwy należy uznać za błąd?

Dzień dobry, chciałabym zapytać, czy zamienne stosowanie określeń Lubelszczyzna i województwo lubelskie jest poprawne. Spotkałam się z sytuacjami, w których jako Lubelszczyznę określano cały obszar dzisiejszego województwa lubelskiego, stąd wątpliwości.

Witam,
Mam pytanie dotyczące odmiany nazw tych miejscowości: Krążkowy, Jankowy, Turkowy, Olszowa i Kliny. Sami mieszkańcy odmieniają je na dwa sposoby. I tak na przykład mówi się, że mieszkam w Krążkowach i w Krążkowych; w Turkowach i w Turkowych; w Jankowach, ale też w Jankowych; w Olszowie i w Olszowej. Jaka jest właściwa odmiana nazw tych miejscowości? Co do Klin to mieszkam w Klinach, czy raczej na Klinach? Jadę do Klin, czy na Kliny?
Pozdrawiam

Dzień dobry,

w związku z pełnioną funkcją sekretarza Gminy Wola Uhruska niejednokrotnie mam wątpliwości co do prawidłowej pisowni nazw jednostek samorządu terytorialnego oraz ich organów. Co prawda jest wiele porad w tym zakresie, ale nie zawsze odpowiadają one na konkretne konteksty używania tych nazw, a ponadto moim skromnym zdaniem czasami wręcz nie odpowiadają one stanowi faktycznemu.

Z własnego podwórka mam zawsze wątpliwość co do pisania małą literą Gmina Wola Uhruska w kontekście nie obszaru, ale podmiotu prawnego.

Posiada ona bowiem osobowość prawną z własnym NIP-em, REGON-em. Dlatego też moim skromnym zdaniem pisanie Gmina Wola Uhruska w konkretnym kontekście jako podmiotu występującego w obrocie prawnym należałoby używać wielkiej litery. Małą literą powinno się pisać o gminie Wola Uhruska w kontekście obszaru jak np. mieszkańcy gminy Wola Uhruska, na terenie gminy Wola Uhruska itp.

Podobne wątpliwości mam z pisownią słowa wójt, uważam bowiem, że pisząc o konkretnym wójcie, konkretnej gminy należałoby używać wielkich liter, tj. Wójt Gminy Wola Uhruska - jest to bowiem ustawowy organ wykonawczy w konkretnej gminie. Oczywiście w innych kontekstach, jak np. wójt Jan Łukasik, wójt gminy bez wskazywania jej nazwy, logiczne jest pisanie małą literą. Taką konstrukcję pisowni widzimy w przypadku nazw urzędów - jeśli bez nazwy konkretnej gminy to małą literą, jeśli zaś konkretny urząd z nazwą gminy to wielką.

Nie zagłębiałem się w sytuację prawną jednostek samorządu terytorialnego innego szczebla, tj. powiatów czy województw, ale przypuszczam, że może tu być podobna sytuacja jak z gminami, i że one również posiadają osobowość prawną. Pisanie więc o nich w kontekście konkretnego podmiotu prawnego, a nie w kontekście ich obszaru, powinno odbywać się wielką literą, tj. Powiat Włodawski czy Województwo Lubelskie.

Mając tego rodzaju wątpliwości chciałbym zaproponować zajęcie się tym zagadnieniem.

Z poważaniem

Mariusz Jachimczuk

Sekretarz Gminy Wola Uhruska

Nazwy regionów w narzędniku.

Droga Poradnio, w narzędniku używamy nazw niektórych regionów w następującej formie: mieszkam w Kieleckiem, mieszkam w Mazowieckiem, w Świętokrzyskiem padał deszcz itp. Czy charakterystyczne końcówki: -em można też stosować wtedy, gdy mówimy o miejskich osiedlach? Na przykład w Toruniu mamy osiedle Bydgoskie, Jakubskie, Mokre. Czy poprawnie powiemy zatem: za Bydgoskiem jest granica miasta, na Jakubskiem jest dużo domów, cała rodzina mieszka na Mokrem? Z szacunkiem

Mieszkam w niewielkiej miejscowości Parzymiechy, położonej na Północnych krańcach województwa śląskiego. Zagroda moja jest zlokalizowana u podnóża niewielkiego wzniesienia, które na mapie nosi nazwę Góra Cerefiska”. W związku z tym mam pytanie: co oznacza słowo Cerefisko, od którego najprawdopodobniej powstała nazwa tego wzniesienia?
Andrzej Dzieciaszek

Redaktor J. Gorzelik w Dzienniku Zachodnim określił termin Opolszczyzna jako wprowadzony [do polszczyzny] rusycyzm. Wtóruje mu red. M. Smolorz. Według WSO PWN ([49], 13.13): „Przyrostek -izna (-yzna) już dawno tworzył rzeczowniki od przymiotników”. Podobno badania H. Safarewiczowej potwierdzają polskie pochodzenie formantu -szczyzna. Chciałbym zapytać o termin Opolszczyzna: czy nie został on wprowadzony w latach 60. XX w.? Czy terminy takie jak np. Lubelszczyzna były wcześniej obecne w języku? Czy jest to związane z wpływami języka rosyjskiego?
Jan Nowak